Muhammad al‑xorazmiy nomidagi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL‑XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“TASDIQLAYMAN”

“Kompyuter injiniringi” fakulteti dekani

___________X.E. Xujamatov

“___” _____________2022 yil

“MA’LUMOTLAR BAZASI”
fanidan bakalavriatning
Telekommunikasya yo‘nalishi uchun


SILLABUS


(Sillabus kafedraning 2022 yil “____” _____________dagi
______-sonli majlisida muhokama qilingan va tasdiqlangan)
“Axborot texnologiyalari” kafedra mudiri _______________ Sh.A. Anarova
Toshkent – 2022

Fan nomi:	Ma’lumotlar bazasi
Fan turi:	Majburiy
Fan kodi:	DTB516MBK
Bosqich:	2
Semestr:	3
Ta’lim shakli:	Kunduzgi
Mashg’ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	180
Ma’ruza	44
Amaliy mashg’ulotlar	30
laboratoriya mashg’ulotlari	-
Seminar	-
Mustaqil ta’lim	106
Sinov birligi miqdori:	6
Baholash shakli:	Imtihon
Fan tili:	O’zbek

Dastur mualliflari:	Muxtarova Gulnora Xatamovna
E-mail:	[e-mail]
Telefon raqami:	[phone]
Tashkilot:	Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti.F705-xona.

Kurs haqida qisqacha ma’lumot (QM)

QM1

Ushbu kurs ma'lumotlar bazasi tizimlarining asosiy tushunchalarini o’rgatish, ma'lumotlar modellari, mohiyat-aloqa diagrammalari, (ER, relyatsion va boshqalar), so'rovlar tillari (relyatsion algebra, SQL va boshqalar), ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlarini joriy qilish usullari (indeks tuzilmalari, nazorat qilish, tiklash va so'rovlarni qayta ishlash), “qisman strukturalangan” va murakkab ma'lumotlarni boshqarish; taqsimlangan va NoSQL ma'lumotlar bazalari kabi masalalarni yechishni o’rgatishdir. Bulardan tashqari kurs ohirida ma’lumotlar bazasini boshqarish hamda ularni boshqa dasturlar bilan birga ishlatish, foydalanish hamda, axborot xavfsizligini ta’minlash kabi ma’lumotlar beriladi.

Kursga qo’yiladigan boshlang’ich talablar
1.	Dasturlash (SWD1316, SWD1326)
2.	Ma’lumоtlar tuzilmasi va algоritmlar (SWD1336)

Ta’lim natijalari (TN)
TN1	Ma'lumotlar bazasini yaratish va boshqarish bilan bog'liq atamalarni bilishi lozim;
TN2	Ma'lumotlar bazasini yaratish jarayonlarini tushunish kerak;
TN3	Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari uchun ma'lumotlarning mantiqiy va fizik modellarini ishlab chiqishni bilishi kerak;
TN4	Ma`lumotlar bazasi modellari, relyatsion model haqida tushunchaga ega bo`lishi kerak;
TN5	Ma`lumotlarning konseptual modellari va mantiqiy ma'lumotlar modellarini ishlab chiqish va ishlab chiqilgan modеl asosida ma’lumotlar bazasini loyihalay olishi lozimi;
TN6	Ma'lumotlar bazasini normallashtirish va uni baholashni bilishi kerak;
TN7	SQL dan foydalanib barcha turdagi so`rovlarni yozish va ma’lumotlar bazasida so’rovlar yaratish uchun yuqori bosqichli tillarni qo’llashi bilishi kerak;
TN8	SQLda funksiya, trigger va indexlar yaratish ko’nikmasiga ega bo’lishi lozim;
TN9	Ma'lumotlar bazasi bilan bog'liq muammolarni yechish, tranzaksiyalarni boshqarish, ma’lumotlar bazasini administratorlash va xavfsizligini ta’minlashni bo`yicha bilim va ko`nikmaga ega bo`lishi kerak.

Mashg’ulotlar shakli: ma’ruza (M)					Soat
М1		Ma’lumotlar bazasining maqsadi, vazifalari va asosiy tushunchalari.			2
М2		Ma‘lumot bazasining arxitekturasi va uch bosqichli arxitektura.			2
М3		Ma‘lumotlar bazasi modellari va mohiyat-aloqa modeli.			2
М4		Ma‘lumotlar bazasida relyatsion model va munosabatlar.			2
М5		Relyatsion algebra va relyatsion hisoblash elementlari.			2
М6		Ma‘lumotlar bazasini rejalashtirish, loyihalashlash va administratorlash.			2
М7		Ma‘lumotlar bazasini normallashtirish va 1NF, 2NF, 3NF va Kodd normal formalari.			4
М8		SQLtili va SQL operatorlarini yozish.			4
М9		Ma‘lumotlar manipulyatsiya qilishda oddiy so‘rovlar yaratish.			2
М10		SQLtili yordamida ma‘lumotlarni tavsiflash.			4
М11		SQLda jarayonlar va standart funksiyalar.			2
М12		Tranzaksiyalarni boshqarishda so‘rovlar yaratish va qayta ishlash.			2
М13		Ma‘lumotlarni taqsimlangan qayta ishlash.			2
М14		Taqsimlangan ma‘lumotlar bazasi va Internet.			4
М15		Ma’lumotlar bazasini administratorlash va xavfsizligini ta‘minlash.			2
М16		Ma‘lumotlar bazasiga murojaatni tashkil etishda ODBC va turli dasturlardan foydalanish.			2
М17		XML va ma‘lumotlar bazasi.			4
Jami					44
Mashg’ulotlar shakli: Amaliyot (A)					Soat
A1		Ma’lumotlar bazasi dasturlarini o’rnatish va sozlash (MySql server, Oracle Server, Microsoft SQL Server)			2
A2		Ma’lumotlar bazasini loyihalash, mohiyat – aloqa diagrammasini qurish. Relyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash.			2
A3		SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish.			2
A4		Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar. AND, OR, NOR mantiqiy stanndart so’zlardan foydalanish.			2
A5		Ma’lumotlarni saralash. WHERE standart so’zidan foydalanish.			2
A6		Group by va Order by standart so’zlaridan foydalanib so’rov yaratish. HAVING standart so’zi orqali so’rovlar yaratish.			2
A7		UNION, INTERSECT va MINUS standart buyruqlardan foydalanish.			2
A8		Bir nechta jadvallar birlashtirish, «Join» lar bilan ishlash.			2
A9		Standart funksiyalardan foydalanib so’rovlar yaratish.			2
A10		Agregat funksiyalardan foydalanish.			2
A11		Murakkab so’rovlar yaratish. Bir nechta jadvallar birlashtirish, «JOIN» lar bilan ishlash.			2
A12		SQL tilida INDEX yaratish.			2
A13		Tasavvur, VIEW yaratish va undan foydalanish.			2
A14		SQLda funksiyalar yaratish. SQLda triggerlar yaratish
A15		Dasturlash tillari va ma’lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratish.			2
			Jami		30
№	Mustaqil ishlar mavzulari (MI)			Mustaqil ish soatlari hajmi		Hisobot shakli
MI1.	1,2,.Amaliy mashg’ulotlari asosida .Ma’lumotlar bazasi dasturlarini o’rnatish va sozlash (MySql server, Oracle Server, Microsoft SQL Server). Ma’lumotlar bazasini loyihalash, mohiyat – aloqa diagrammasini qurish. Relyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash. Mavzusiga doir Youtube tizimida Video darsliklarni ko’rish va kengaytirilgan ko’rinishda video mazmunini bayon qilish			12		Mustaqil ish
MI2.	3,4 - Amaliy mashg’ulotlariga qo’shimcha sifatidaida SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish. Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar. AND, OR, NOR mantiqiy stanndart so’zlardan foydalanish. Mavzusiga doir Youtube tizimida Video darsliklarni ko’rish va kengaytirilgan ko’rinishda video mazmunini bayon qilish			12		Mustaqil ish
MI3.	5,6-Amaliy mashg’ulotlari asosida - Ma’lumotlarni saralash. WHERE standart so’zidan foydalanish. Group by va Order by standart so’zlaridan foydalanib so’rov yaratish. HAVING standart so’zi orqali so’rovlar yaratish. UNION, INTERSECT (INNER JOIN) va MINUS standart buyruqlardan foydalanish. Mavzusiga doir Youtube tizimida Video darsliklarni ko’rish va kengaytirilgan ko’rinishda video mazmunini bayon qilish			12		Mustaqil ish
MI4.	7,8-Amaliy mashg’ulotlari asosida. Standart funksiyalardan foydalanib so’rovlar yaratish. Agregat funksiyalardan foydalanish. Murakkab so’rovlar yaratish. Bir nechta jadvallar birlashtirish, «JOIN» lar bilan ishlash. Mavzusiga doir Youtube tizimida Video darsliklarni ko’rish va kengaytirilgan ko’rinishda video mazmunini bayon qilish.			12		Mustaqil ish
MI5.	9-10-Amaliy mashg’ulotlari asosida. SQL tilida INDEX yaratish. Tasavvur, VIEW yaratish va undan foydalanish. QLda funksiyalar yaratish. SQLda triggerlar yaratish. Mavzusiga doir Youtube tizimida Video darsliklarni ko’rish va kengaytirilgan ko’rinishda video mazmunini bayon qilish.			12		Mustaqil ish
MI6.	11,12,13.-Amaliy mashg’ulotlari asosida. Dasturlash tillari va ma’lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratish. Dasturlash tillarida ADO va ODBC dan foydalanish va SQL kodi integratsiyasi. Dasturlash tillarida Windows Form Data Controldan foydalanish, ma’lumot kiritish, o’zgartirish va o’chirish			16		Mustaqil ish
MI7.	Amaliyot ishida tanlangan variyant asosida, tayyor tizim loyihasini ishlab chiqish va loyihani yakunlash			30		Mustaqil ish