Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti “Telekommunikatsiyada boshqaruv tizimlarining apparat va dasturiy ta’minoti” kafedrasi

 
 
 

---

5-Laboratoriya ishi.
STP protokolini sozlash va uning ishlash prinsipini o’rganish 
Ishdan maqsad
: Kanal pog’onasi protokoli STP ni ishlash prinsipini 
o’rganish va uni sozlash.
Topshiriq: 
STP (spanning-tree protocol) protokoli bo’yicha topshiriq: 
–
LSW1, LSW2, LSW3 va LSW4 kommutatorlar interfeyslarini 5.2-rasmda 
ko’rsatilgandek sozlang va tekshiring; 
–
STP protokoli bo’yicha root switch va root secondary kommutatorlarni 
sozlang va tekshiring; 
–
Har bir kommutatorni ildiz kommutator (root) qilib, kadrning harakat 
yo’nalishlarini o’zgartiring; 
–
Har bir kommutator konfiguratsiya natijalarini tahlil qiling. 
 
Nazariy qism 
STP protokoli OSI modelining kanal pog’onasi protokoli bo’lib, IEEE 802.1d 
standartida asosida tavsiflangan. STP protokoli 1985 yilda Radia Perlman 
tomonidan ishlab chiqilgan. Protokolning quyidagi spetsifikatsiyalari mavjud: 
VBST (
VLAN-Based Spanning Tree), RSTP, MSTP, STP. 
STP protokolining asosiy maqsadi Ethernet tarmog’idagi ixtiyoriy 
topologiyada bir-biriga bog’langan bir nechta kommutatorlar o’rtasidagi kanalda 
halqa (loop) hosil bo’lishini oldini olishga qaratilgan. STP protokoli tarmoqda 
kommutatorlar bir-biri bilan bog’lanishlarning mantiqiy daraxtini yaratishga 
asoslangan. Daraxtning yuqori qismida ildiz kommutator (Root switch) va undan 
keyingi shoxlarida (ответвления), ya’ni ildiz bo’lmagan kommutatorlar joylashadi. 
Kommutatorlar bir-biri bilan bog’langan holatda, asosiy magistral kanalni ishlatib, 
boshqa kanallarni fizik jihatdan bog’lab, lekin mantiqiy jihatdan avtomatik bloklab 
qo’yish imkoniyatini beradi (5.1-rasm). Daraxtni qurish jarayoni quyidagi 
bosqichlardan iborat: 

---


Ildiz kommutatorni tanlash (root switch); 

Ildiz portlarni tanlash (root port); 

Belgilangan portlarni tanlash (designated port). 
5.1-rasm. STP protokolidagi port turlari 
Tarmoqda asosiy bo’lgan ildiz kommutatorni tanlashda kommutatorlarning 
eng kichik imtiyoz (prioritet) qiymati yoki uning ID qiymati asosida tanlanadi. Bu 
yerda ID qiymati kommutatorning MAC manzili anglatadi, ya’ni eng kichik qiymati 
tarmoqda ildiz kommutator hisoblanadi. Kommutatorlar har 2 soniyada bir-biriga 
Hello BPDU kadrlarni jo’natib qaysi biri ildiz kommutatorligini belgilab olishadi. 
Qo’shnilardan olingan kadrlarning imtiyoz va ID identifikator qiymatlarini 
taqqoslanadi va ularning qiymatlari yuqoriroq bo’lsa, u ildiz lavozimiga da’vo 
qilishni to’xtatadi va g’olibga Hello BPDU xabarini tarqatishni boshlaydi. Shuni 
bilishimiz kerakki, imtiyozlar taqqoslanganda ular teng qiymat bo’lib qolsa, u holda 
ularning ID taqqoslash orqali ildiz kommutator tanlanadi.
Multiple Spanning Tree Protocol (MSTP) IEEE 802.1s standartida 
tavsiflangan va keyinchalik IEEE 802.1Q-2003 bilan qo’shimchalar kiritilgan. 
MSTP protokoli bir nechta STP protokoli nusxasini qo’llab-quvvatlash maqsadida 
IEEE 802.1w (RSTP) standartini takomillashtirilgan ko’rinishi. U tarmoqni tezroq 
ishlashini, VLAN sozlangan tarmoqda yuklamani balanslash imkoniyatini 
ta’minlaydi. 802.1s MSTP standartiga qo’shimcha 802.1Q standartida qo’shimcha 
kiritilgan.