Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti m. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

Miqdoriy chegaralanishlar
Kutubxonalar fondidagi materiallarni nusxalash va ko‘paytirishda faqat shaxsiy va notijorat maqsadlarda foydalanish uchun ruxsat etiladi, boshqa hech qanday maqsadlarda foydalanish mumkin emas. Taxminan shunday mazmundagi matn kutubxonalarning nusxalash bo‘limi qoidalariga kiritilgan. Britaniya kutubxonasi o‘z foydalanuvchilarini nusxalashning maqsadi: ilmiy tadqiqot yoki mustaqil ta’lim olish maqsadida ekani va hech qanday tijorat maqsadlariga yo‘naltirilmaganligi haqidagi blank-ariza to‘ldirilishi haqida ogohlantiradi. Britaniya kutubxonalari va Fransiya Milliy kutubxonasi saytlarida miqdoriy belgilariga ko‘ra chegaralanishlar ko‘rsatilgan.

Fransuzlar bu borada liberal: kitoblarga nisbatan quyidagi qoidalar qo‘llaniladi. Bunga ko‘ra ishning umumiy hajmidan 10%ni nusxalash mumkin, vaqtli nashrlarni esa – nashrning 30% ni nusxalash mumkin.

Britaniya kutubxonasi:

• 
  kitob yoki broshyura, hisobotlarni 5%gacha, yoki bitta bo‘limni;
  
• 
  bitta maqolani butunligicha yoki agar maqola katta bo‘lsa, jurnal, gazetaning 5%gacha;
  
• 
  konferensiya materiallaridan bitta maqolani butunligicha, agar maqola katta bo‘lsa 5%gacha;
  
• 
  hikoya va she’rlarning antologiyasining 5%gachasi, agar 10 varraqdan ortmasa;
  
• 
  sud materiallari yoki chop etilgan ma’ruzalarning bir butuni yoki 5%gacha nusxalashga ruxsat beradi.
  

Dunyoning yetakchi kutubxonalarining mualliflik huquqi va nusxalash bo‘yicha normativ talablarining asosiy manbalari quyidagilar:

http://www.copyright.gov/fls/fl102.htmlCopyright – Fair use (AQH Kongress kutubxonasi)

http://www.bl.uk/services/npo/pdf/microfilmquality.pdf (Britaniya kutubonasi)

http://www.bnf.fr/site_bnf_eng/tools/copyright.htm Bibliothèque nationale de France : Small reminder on french copyrights (Fransiya Milliy kutubonasi)

http://www.bnf.fr/pages/dernmin/pdf/photocopies.pdf -o`sha yerda

http://www.lib.helsinki.fi/english/services/rapidcopies.htm (FiN Milliy kutubonasi)

http://www.kb.dk/en/priser/foto/foto_8_generelle_betingelser.html (Daniya Qirollik kutubxonasi)

http://www.nla.gov.au/pub/gateways/issues/77/story08.html The Fair Dealing Review and its importance for Australian libraries by Sarah Waladan

Executive Officer of the Australian Digital Alliance (ADA) and Copyright Adviser (law and policy) for the Australian Libraries Copyright Committee (ALCC).

2.