Muhammad-al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti radio va mobil aloqa fakulteti

13.4. Chastota bo‘yicha modulyatsiyalangan signallarni detektorlash
ChM signallarni detektorlash kogerent va nokogerent qabul qilishda amalga oshirilishi mumkin. Nokogerent qabul qilishda ChM signallarni detektorlashni ko‘rib chiqamiz. Bu holda detektorlash quyidagi ikkita bosqichda amalga oshiriladi:

• 
  chastotaviy modulyatsiyalangan signalni amplitudaviy chastotaviy modulyatsiyalangan signalga (AChM) o‘zgartirish;
  
• 
  AChM signalni amplitudaviy detektor orqali detektorlash.
  

ChM signallarni detektorlash prinsipial sxemasi 13.14- rasmda keltirilgan.

ChM signal chastotasi ortganida, u konturning ω_rez rezonans chastotasiga yaqinlashadi va u_K(t) tebranish amplitudasi ortadi. ChM signal chastotasi kamayganida konturning ω_rez rezonans chastotasidan uzoqlashadi va u_K(t) tebranish amplitudasi kamayadi. Shunday qilib, konturning chiqishidagi tebranish modulyatsiyalangan signal bo‘lib, unda ham amplituda, chastota o‘zgaradi (AChM signal). Keyin signal amplitudaviy detektor orqali detektorlanadi.

13.14- rasm. ChM signallarni detektorlash prinsipal sxemasi

Bu detektorda ChM signalni AChM signalga o‘zgartirish L1C1 tebranish konturi yordamida amalga oshiriladi. Kontur tashuvchi chastotaga nisbatan

sozlanmagan, ya’ni uning rezonans chastotasi tashuvchi signalning chastotasiga teng emas (13.15- rasm).

13.15- rasm. ChM signallarni detektorlash vaqt diagrammalari

Bu detektorning detektorlash xarakteristikasi 13.16- rasmda keltirilgan. Bu xarakteristika chiziqli hisoblanadi, demak, bu detektor orqali detektorlashda modulyatsiyalovchi signal nochiziqli buzilishlarga ega bo‘ladi.

13.16- rasm. Bir taktli chastotaviy detektorning detektorlash xarakteristikasi

Nochiziqli buzilishlarni tuzatish uchun balansli (ikki taktli) chastotaviy detektorlash sxemasi ishlatiladi (13.17- rasm).

13.17- rasm. Balansli CHD sxemasi

Bu detektorda har ikkala tebranish konturlari tashuvchi chastotaga nisbatan o‘zaro sozlanmagan va turli ω_rez1 va ω_rez2 rezonans chastotalarga ega, konturlarning xarakteristikalari 13.18- rasmda keltirilgan.

Natijada ω_rez1 va ω_rez2 rezonans chastotalar orasida detektorlash uchun ishlatiladigan chiziqli oraliqqa ega bo‘lgan xarakteristikani olamiz.

Balansli detektorning chastotaviy xarakteristikasi 13.19- rasmda keltirilgan.

13.18- rasm. Balansli detektor tebranish konturlarining chastotaviy bog‘liqligi

13.19- rasm. Balansli detektorning chastotaviy xarakteristikasi