|
4
|
|
*
|
|
yaxshi bajaring.
|
|
|
4. Podbor parametrlari. . . - Komanda: formulaga ega bo'lgan katakning
|
|
|
manzili,
|
|
|
parametrlarini qayta boshlash mazkur formulani qabul qilish kerak
|
|
|
bulgan
|
|
|
kiymat, parametrlarni uzida saqlayotgan katakoar manzil kursatiladi va
|
|
|
formulaga
|
|
|
ega bulgan kataklardagi parametrlar kiymatlari tanlanadi.
|
|
|
5. Ssenariy. . . - Dastlabki ishlarning bir necha tuplamlariga mos
|
|
|
keluvchi
|
|
|
taqlid ssenariylarini tuzish va xotirada saklash.
|
|
|
6. Zashchita. . . - Ish kitobi, saxifasi yoki alohida kataklarni ximoyalash.
|
|
|
7. Nadstroyki. . . - Excel -ning imkoniyatlarini kengaytirishga imkon
|
|
|
beradi
|
|
|
dasturdan qidirish.
|
|
|
8. Makroslar. . . - Mavjud makroslar bilan ishlash.
|
|
|
9. Zapis makrosa. . . - yangi makrokomandalari xos kilish.
|
|
|
10. Parametriy. . . - tizim parametrlarini urnatishga xizmat ko'rsatish.
|
|
|
Dannyye menyusi buyrug'i mazmuni:
|
|
|
1. Sortirovka - Tanlangan soxani saralash
|
|
|
2. Filtr - Jadvaldagi xabarchilarni saralab kaysi dur kism buyicha ko'rish.
|
|
|
3. Forma - Forma bo'lajaklarni ko'rib chiqish
|
|
|
4. Itogi - Oralik va oxirgi natijalarni sanash
|
|
|
5. Proverka - Kiritilgan boshqaruvlarni chegaralash
|
|
|
6. Tabletka podstanovki - Oralik jadvalni o'zgartirish
|
|
|
|
4
|
|
|
•t
|
|
7. Tekst po stolbsam - Ustundagi xabarlarni bir necha ustunlarga bulish
|
|
|
8. Konsolidasiya - Bir necha kunlik jadvaldagi xabarlarni birlashtirish
|
|
|
9. Gruppa i strukturasi - Tanlangan xabarlarni saralash va guruxlash
|
|
|
10. Svodnaya tablitsa - Oralik jadvalni o'zgartirish
|
|
|
11. Vneshniye dannyye - Boshka dasturlar yoki joylardan malumotlarni
|
|
|
kushish
|
|
|
12. Obnovit dannyye - Ekrandagi o'zgarmaganlarni kayta ishlash
|
|
|
chikish
|
|
|
Okno menyusi komandasi uchun mazmuni:
|
|
|
1. Novoye - Tanlangan soxani saralash
|
|
|
2. Raspolojit - Jadvaldagi xabarlarni saralab kaysi dur kism buyicha
|
|
|
korish.
|
|
|
3. Skryt - Forma orqali bajariladiganlarni ko'rish
|
|
|
4. Otobrazit - Jadvaldagi xabarlarni saralab kaysi dur kism buyicha
|
|
|
ko'rish.
|
|
|
5. Razdelit - Forma qilish.
|
|
|
Nazorat uchun savollar:
|
|
|
1. Excel dasturining diagrammalar haqida nima bilasiz?
|
|
|
2. Excel dasturining «Diagrammy» yordamchisi haqida nima bilasiz?
|
|
|
3. Excel dasturining «Fayl» menyusi haqida nima bilasiz?
|
|
|
4. Excel dasturining «Pravka» menyusi haqida nima bilasiz?
|
|
|
5. Excel dasturining «Format» menyusi haqida nima bilasiz?
|
|
|
|
4
|
|
1
|
|
6. Excel dasturining «Servis» menyusi haqida nima bilasiz?
|
|
7. Excel dasturining «Dannye» menyusi haqida nima bilasiz?
|
|
9-kun
|
|
Mavzu: Dasturiy ta'minot. Kompyuter viruslari va katta yordamchi. An
|
|
tivirus dasturlari bilan ishlash texnologiyalari
|
|
Reja:
|
|
1. Dasturiy xizmat vazifalari va turlari.
|
|
2. Kompyuter viruslari. Kompyuter viruslarini sinflarga ajratish
|
|
3. Antivirus dasturlari
|
|
Darsning maqsadi:
|
|
1. Dasturiy xizmat vazifalari va turlari yuzasidan bilimlarni hosil qilish.
|
|
2. Kompyuter viruslari haqida tasavvurga ega bo'lish.
|
|
3. Antivirus dasturlari bilan ishlash, boyicha malakalarini o'zgartirish.
|
|
Tayanch iboralari: dasturiy ta'minot, dasturiy ta'minot turlari, kompyuter
|
|
virusu, virusdan himoyalanishimiz, antivirus dasturlari.
|
|
Dars bo'layotgan vaqt: sinf doskasi, o'quv-uslubiy qo'llanmalar, maruza
|
|
matnlari, komputer, maruza vaqti slaydlar.
|
|
*
|
|
|
|
|
Dars bo'lishish usuli: ishga dasturiy vositalat ishtirokida, jonli muloqot
|
|
|
ma 'ruza.
|
|
|
Darsning xrono xaritasi - 80 daqiqa.
|
|
|
Tashkiliy qism: xonaning tozaligi, jihozlanishi, sanitariya holati.
|
|
|
Talab -serverlarning davomiyligi - 2 daqiqa.
|
|
|
Talabalar bilimini tekshirish: qayta ishlangan mavzuni qisqacha
|
|
|
takrorlash,
|
|
|
talabala bilan savol javob berish - 10 minut.
|
|
|
Yangi mavzu - 55 daqiqa.
|
|
|
Mavzuni o'zlashtirishga boshlash va qayta ishlash - 10 minut.
|
|
|
Sinov savollari - 5 daqiqa.
|
|
|
Uyga vazifa berish - 3 daqiqa.
|
|
|
Dasturiy xizmat vazifalari va turlari
|
|
|
Kompyuter ikki qismli qismdan tashkil topgan bo'ladi: apparat ta'minoti
|
|
|
(hardaware) va dasturiy ta'minot (dasturiy ta'minot). Ularni kelajakda
|
|
|
bo'lgan yagona
|
|
|
o'rganish va belgilash vazifalarini bajaradi.
|
|
|
Kompyuterning imkoniyatlarini o'zgartirish va turli vazifalarni bajarish
|
|
|
ta'minlovchi vosita bu albatta dasturiy ta'minotdir. Dasturiy xizmat
|
|
|
ko'rsatish
|
|
|
kompyuterning qattiq diskida saqlanadi va kompyuter yoqilishi bilan
|
|
|
maxsus das-
|
|
|
|
4
|
|
|
•t
|
|
tur - operasion sistema ishga tushadi.
|
|
|
Dasturiy ta'minot ikki asosiy guruhga bo'linadi:
|
|
|
1. Tizim dasturiy ta'minoti.
|
|
|
2. Amaliy dasturiy ta'minot.
|
|
|
Operatsion tizim va qobiqlar, qo'shim
|
|
|
cha dasturiy ta'minotga ega yordamchi vazifalarini bajarishni har xil
|
|
|
dastur va
|
|
|
dasturiy majmualar bo'lish (masala, matn muharriri, elektron jadval,
|
|
|
grafik dastur-
|
|
|
lar va hokazo).
|
|
|
Bundan buyuk, dasturiy ta'minotni tarqatish va targ'ib qilish vaqti
|
|
|
buyuk 3 ta turga ajratiladi:
|
|
|
- Dasturiy ta'minot - 100% to'langanidan keyin qayta ishlash, davom
|
|
|
etish das-
|
|
|
turiy ta'minot.
|
|
|
- Shareware - aprobasiya, yangi sinovdan keyingi mudatiga ega
|
|
|
bo'lgan (odat-
|
|
|
da 7 kundan 40 kungacha, yoki bir necha bor bor ishlashga) yoki
|
|
|
imkoniyatlari
|
|
|
cheklangan dasturiy ta'minot. Undan buyuk, zarurligi aniqlanganidan
|
|
|
keyin
|
|
|
xarid qilish mumkin.
|
|
|
|
4
|
|
*
|
|
- Freeware - mutlaqo bepul dasturiy ta'minot. Aksariyat savdo
|
|
reklama sifati-
|
|
da yoki dasturchilarning birinchi ishlanmalari tarqatiladi.
|
|
Kompyuter dasturiy ta'minotini ishga tushirish jarayoni installyatsiya
|
|
deyiladi, uni o'chi-
|
|
rish esa deinstallyasiya deb ataladi. Biror bir dasturiy ta'minotni
|
|
ta'minlashdan oldin
|
|
tizim talablarini, kompyuterga o'rnatishni talablarini ko'rib chiqish,
|
|
moslashtirish
|
|
gini kerak. Agarda kompyuterning konfigurasiyasi dasturining tizimiga
|
|
bo'lgan talablarga javob bermasa, u holda mazkur dastur ishlamaydi yoki
|
|
noto'g'ri
|
|
ishlash.
|
|
Dasturiy ta'minotni ishga tushirish uchun nusxa ko'chirish vaqti holati
|
|
majmua shakliga ega bo'lib distributiv deb nomlanadi. Aksariyat hollar
|
|
tarqatish
|
|
da kompakt-diskda bo'ladi, lekin zarurat tug'ilsa, uning nusxasini qattiq
|
|
disk yoki boshqa ma'lumot olish vositasiga ko'chirish mumkin.
|
|
Har bitta distributiv lisenzion shartnoma (yoki kelishuv) ga ega bo'lib,
|
|
o'rna-
|
|
tish uchun zarur bo'ladigan maxsus kalit kalit yoki maxfiy parolga ega
|
|
bo'ladi (cd-key).
|
|
Mazkur parol yoki kalit kalitilmaguncha dasturiy ta'minotni ta'minlab
|
|
bo'lmaydi.
|
|
*
|
|
*
|
|
IBM arxitekturasiga ega bo'lgan kompyuterlar uchun dasturiy ta'minotni
|
|
bu-
|
|
tun dunyo vaqti keladigan firma va kompaniyalar ishlab chiqarish.
|
|
Ajoyib oy-
|
|
rimlari bosh korporatsiya bo'lib, butun dunyoga mashhur bo'lsa,
|
|
boshqalari bir bo'lsa
|
|
hokimiyat kengashi mumkin. Misol tariqasida Microsoft, Adobe,
|
|
Macromedia, Borland, Symantec, Corel kompaniyalarini keltirish
|
|
mumkin.
|
|
Dasturiy xizmat ko'rsatish kompakt disklarda tarqatiladi va uni o'z ichiga
|
|
oladi
|
|
kompyuterda kompakt disklarni o'qish uchun imkoniyatlar (masala: CD
|
|
ROM, CD-
|
|
Writer, DVD ROM, DVD-Writer) qayta ishlash kerak.
|
|
Dasturiy ta'minotni bajarish vazifalari haqida bir necha guruhga
|
|
bo'linishi
|
|
va har bitta guruhga kiruvchi dasturlar davomi turlarga bo'linadi.
|
|
Dasturiy ta'minot-
|
|
ingliz guruhlari:
|
|
- Operatsion tizimlar - kompyuter va foydalanuvchilar bilan muloqot
|
|
qilish.
|
|
tish, kompyuterni va dasturlarni ishini bajarish uchun. Misollar:
|
|
MS DOS, Windows XP, Vista, Linux, Unix, OS/2, Mac X va boshqalar.
|
|
|
|
*
|
|
- Matn muharriri - matnni bilish, tahrirlash, saqlash va ochish, chop
|
|
etish, matn
|
|
ni Formatlash kabi vazifalarini bajaradigan dastur. Misollar: MS Word,
|
|
Leksika,
|
|
Wordpad, Notepad va boshqalar.
|
|
- Elektron jadvallar - jadvalga matn, raqam va formulalar haqida
|
|
ma'lumot kiritish,
|
|
ular ustida hisob-kitoblar bo'lishi, diagrammalarning bajarilishi vaqti
|
|
das
|
|
tur. Misollar: Lotus, MS Excel va boshqalar. - Ma'lumotlar bazasini
|
|
tizimi tizimi - vaqti maxsus dasturlarga ki-
|
|
ritib, navbat bilan solishtirish, ma'lumotni izlash, ma'lumot omborini
|
|
yangilash
|
|
vazifalarni bajaradigan dastur. Misollar: MS Access, Foxpro, Clipper,
|
|
Paradox,
|
|
Oracle va boshqalar.
|
|
- Taqdimotga o'tish - har xil mavzuda ishlash va taqdimotni
|
|
o'zgartirish, har doim
|
|
dars, rasm, audio, Video va multimediyadagi tadbiq etish imkoniyatlari-
|
|
riga ega bo'lgan dastur. Misollar: MS PowerPoint, Macromedia direktori
|
|
va hokazo
|
|
hayvonot bog'i.
|
|
- Grafik muharir - rastrli, vektorli va boshqa grafikani ishga tushirish,
|
|
tahrirlash, ish-
|
|
lov berish kabi vazifalarini bajaradigan dastur. Misollar: Adobe
|
|
Photoshop, Corel
|
|
Draw, Macromedia Flash, Macromedia FreeHand, Adobe Illustrator, 3D
|
|
Studio
|
|
*
|
Maks, Mayya va hokazo.
Multimediya dasturlari - mazkur dasturlar uchun har xil turdagi multimedia ax-
borot fayllarini (audio, Video va hokazo) ochish va ijro etish va ular ustidan
har xil amallarni imkoniyat imkoniyatini yaratuvchi dasturlar. Misollar: Ovoz
Forge, Cakewalk, WinAmp, Windows Media Player, DivX Player va boshqalar.
Antivirus - kompyuterni viruslardan saqlash va himoyalash, qattiq disk, media
vositalarni virusga o'rnatish va davolash vazifalarini bajarish uchun dastur. Misollar:
Norton antivirusi, NOD32, MacAfee antivirusi, Panda antivirusi, DrWeb, antivirus-
rus Kasperskogo va boshqalar.
Arxivator - kompyuterdagi mavjud ixcham shaklga keltirish, har xil
ar-
xivga o'tish, olish, yangilash kabi vazifalarini bajarish haqidagi dastur. Misol-
Ular: ARJ, RAR, ZIP, WinZip, WinAce, WinRAR va hokazo.
Fayl menejerlari - fayl va kataloglar (katalog, direktori) ustidan bir qator amallarni va qobiqlar, qo'shimcha dasturiy ta'minotga ega yordamchi vazifalarini bajarishni har xil dastur va dasturiy majmualar bo'lish (masala, matn muharriri, elektron jadval, grafik dasturlar va hokazo).
|
*
|
|
Bundan buyuk, dasturiy ta'minotni tarqatish va targ'ib qilish vaqti
|
|
buyuk 3 ta turga ajratiladi:
|
|
- Dasturiy ta'minot - 100% to'langanidan keyin qayta ishlash, davom
|
|
etish das
|
|
turiy ta'minot.
|
|
- Shareware - aprobasiya, yangi sinovdan keyingi mudatiga ega
|
|
bo'lgan (odat-
|
|
da 7 kundan 40 kungacha, yoki bir necha bor bor ishlashga) yoki
|
|
imkoniyatlari
|
|
cheklangan dasturiy ta'minot. Undan buyuk, zarurligi aniqlanganidan
|
|
keyin
|
|
xarid qilish mumkin.
|
|
- Freeware - mutlaqo bepul dasturiy ta'minot. Aksariyat savdo
|
|
reklama sifati-
|
|
da yoki dasturchilarning birinchi ishlanmalari tarqatiladi.
|
|
Kompyuter dasturiy ta'minotini ishga tushirish jarayoni installyatsiya
|
|
deyiladi, uni o'chi-
|
|
rish esa deinstallyasiya deb ataladi. Biror bir dasturiy ta'minotni
|
|
ta'minlashdan oldin
|
|
tizim talablarini, kompyuterga o'rnatishni talablarini ko'rib chiqish,
|
|
moslashtirish
|
|
gini kerak. Agarda kompyuterning konfigurasiyasi dasturining tizimiga
|
|
bo'lgan talablarga javob bermasa, u holda mazkur dastur ishlamaydi yoki
|
|
noto'g'ri
|
|
ishlash.
|
|
*
|
|
*
|
|
Dasturiy ta'minotni ishga tushirish uchun nusxa ko'chirish vaqti holati
|
|
majmua shakliga ega bo'lib distributiv deb nomlanadi. Aksariyat hollar
|
|
tarqatish
|
|
da kompakt-diskda bo'ladi, lekin zarurat tug'ilsa, uning nusxasini qattiq
|
|
disk yoki boshqa ma'lumot olish vositasiga ko'chirish mumkin.
|
|
Har bitta distributiv lisenzion shartnoma (yoki kelishuv) ga ega bo'lib,
|
|
o'rna-
|
|
tish uchun zarur bo'ladigan maxsus kalit kalit yoki maxfiy parolga ega
|
|
bo'ladi (cd-key).
|
|
Mazkur parol yoki kalit kalitilmaguncha dasturiy ta'minotni ta'minlab
|
|
bo'lmaydi.
|
|
IBM arxitekturasiga ega bo'lgan kompyuterlar uchun dasturiy ta'minotni
|
|
bu-
|
|
tun dunyo vaqti keladigan firma va kompaniyalar ishlab chiqarish.
|
|
Ajoyib oy-
|
|
rimlari bosh korporatsiya bo'lib, butun dunyoga mashhur bo'lsa,
|
|
boshqalari bir bo'lsa
|
|
hokimiyat kengashi mumkin. Misol tariqasida Microsoft, Adobe,
|
|
Macromedia, Borland, Symantec, Corel kompaniyalarini keltirish
|
|
mumkin.
|
|
Dasturiy xizmat ko'rsatish kompakt disklarda tarqatiladi va uni o'z ichiga
|
|
oladi
|
|
*
|
|
|
|
|
kompyuterda kompakt disklarni o'qish uchun imkoniyatlar (masala: CD
|
|
|
ROM, CD-
|
|
|
Writer, DVD ROM, DVD-Writer) qayta ishlash kerak.
|
|
|
Dasturiy ta'minotni bajarish vazifalari haqida bir necha guruhga
|
|
|
bo'linishi
|
|
|
va har bitta guruhga kiruvchi dasturlar davomi turlarga bo'linadi.
|
|
|
Dasturiy ta'minot-
|
|
|
ingliz guruhlari:
|
|
|
- Operatsion tizimlar - kompyuter va foydalanuvchilar bilan muloqot
|
|
|
qilish.
|
|
|
tish, kompyuterni va dasturlarni ishini bajarish uchun. Misollar:
|
|
|
MS DOS, Windows XP, Vista, Linux, Unix, OS/2, Mac X va boshqalar.
|
|
|
- Matn muharriri - matnni bilish, tahrirlash, saqlash va ochish, chop
|
|
|
etish, matn
|
|
|
ni Formatlash kabi vazifalarini bajaradigan dastur. Misollar: MS Word,
|
|
|
Leksika,
|
|
|
Wordpad, Notepad va boshqalar.
|
|
|
- Elektron jadvallar - jadvalga matn, raqam va formulalar haqida
|
|
|
ma'lumot kiritish,
|
|
|
ular ustida hisob-kitoblar bo'lishi, diagrammalarning bajarilishi vaqti
|
|
|
das
|
|
|
tur. Misollar: Lotus, MS Excel va boshqalar.
|
|
|
- Ma'lumotlar bazasini tizimi tizimi - vaqti maxsus dasturlarga ki-
|
|
|
ritib, navbat bilan solishtirish, ma'lumotni izlash, ma'lumot omborini
|
|
|
yangilash
|
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
