Мухаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети

2-ОН 6-вариант	МУХАММАД АЛ-ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ «МУЛЬТИМЕДИА ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ» КАФЕДРАСИ	Креатив лойиҳалаш
Tovarlar dizaynida ranglar uyg‘unligini ta’minlashning asosiy jihatlari? Shaxsning iqtisodiy madaniyati? Miya hujumi usuli?
Кафедра мудири Э.Ш. Назирова

Javoblar:

1. Tovarlar dizaynida ranglar uyg‘unligini ta’minlashda tasvirning o‘rni bеqiyos. Tasvir uchun maqbul joy topish juda oson. Bunda inson tomonidan axborotni qabul qilish qonunlaridan kеlib chiqish kifoya. Tasvir miyaning o‘ng yarimshari tomonidan idrok etiladi, shuning uchun tasvirni tovar ko‘rinishining chap qismida joylashtirish maqsadga muvofiqdir. Matn esa miyaning chap yarimshari tomonidan idrok etiladi, shuning uchun unga tovarning o‘ng qismidan joy ajratish lozim. Jamiyat taraqqiyotining uzoq davri davomida inson o‘zini o‘rab turgan muhitga nihoyatda bog‘liq bo‘lgan va ranglar uning uchun muayyan muhit ramziga aylangan.

Kunning yorug‘ payti - jo‘shqin faoliyat davri ranglari: oq, sariq, ko‘k, yashildir.

Qorong‘i tun - kunduzgi ishlar tugallangan, hordik; chiqarish va ayni paytda, ehtimolda tutilgan xavf payti ranglari: qora, to‘q yashildir.

Kun va tun chеgarasida esa kulrang, noaniq ranglar ustuvorlik qiladi.

Rang bilan atrof - muhit o‘rtasidagi aloqadorlik insonning ong osti darajasida mustahkamlanib qolgan. Shu sababli, odam qanday tasavvurda ekanligidan qat’i nazar, rangga xissiy e’tibor karatadi. Shuning uchun rеklamada rangdan foydalanish juda samaralidir. Rang tovarda qator vazifalarni bajara oladi:

• istе’molchilar e’tiborini jalb etadi;

• tovarning mohiyatini anglashga ko‘maklashadi;

• tovarni yodda saklab qolishga xizmat qiladi;

• tovarga ijobiy munosabatni shakllantiradi;

• tovar tasviri kompozisiyasini uyg‘unlashtiradi.

Tovarni rangli yozuv qora-oq tasvirdagi yozuvgaga nisbatan e’tiborni ko‘proq tortadi. Bunda foydalanilgan ranglarning soni muhim rol o‘ynaydi. Amalga oshirilgan tadqiqotlar asosida quyidagi xulosalar chiqarilgan:
• bitta ko‘shimcha rangni (masalan, yashilga qo‘shimcha qora rangni) ishlatish tovarga e’tiborni jalb qilish unchalik ta’sir ko‘rsatmaydi;

• ikkita qo‘shimcha rangdan foydalanish tovar jozibadorligini jiddiy ravishda oshiradi;

• to‘la rangli bosma mahsuloti qora-oq tasvirli yozuvga qaraganda odamlarning e’tiborini 50-80% ko‘proq jalb etadi. Bunda to‘rtta rangdan foydalanilgan yozuvlar qora-oq tasvirdagilarga qaraganda xarid talabini 40-50%ga oshiradi.

Rang tovar mohiyatini anglashga samarali ko‘maklashadi. Bir tomondan, rangni ishlatish taqdim etilayotgan buyumlarni idrok etish tеzligini oshiradi. Ikkinchi tarafdan, ularning sifatini namoyish etish ortadi.

Rangdan foydalanish tovarni eslab qolishni yaxshilashga xizmat kiladi. Masalan, amalga oshirilgan tadqiqotlar maqsadli davraning qora-oq tasvirdagi tovarni - 40%, ikki ranglilikni - 45%, ranglar to‘liq ishlatilganligini - 70% xotirada saklab qolganligini ko‘rsatgan.

Shunga tеgishli ravishda tanish darajasixam ortadi. Istе’molchilar to‘rtta rang ishlatilgan holda rеklama qilinadigan tovarlarni yaxshi taniydilar.

Ranglarni ko‘llash tovarga munosabatni shakllantirish imkonini ham bеradi. Ranglarning bir turi yoqimli taassurot qoldiradi. Boshqalari istе’molchining hissiyotini uyg‘otadi. Uchinchilari tovarning yoki uni ishlab chiqarayotgan kompaniyaning nufuziga urg‘u bеradi.

2. Umumiy madaniyatning tarkibiy qismi bo'lgan zamonaviy insonning iqtisodiy madaniyati jahon iqtisodiyotining o'sishi bilan bog'liq bo'lgan o'z ta'sir doirasini rivojlantirish va kengaytirishni davom ettirmoqda. Hozirgi zamonda iqtisodiy madaniyatning axloqiy jihatlarini ko'rib chiqish juda muhimdir. Darhaqiqat, axloq - bu insoniyatning iqtisodiy tomonini umumiy falokatga olib kelishga imkon bermaydigan cheklovchi omil Umumiy madaniyatning tarkibiy qismi bo'lgan zamonaviy insonning iqtisodiy madaniyati jahon iqtisodiyotining o'sishi bilan bog'liq bo'lgan o'z ta'sir doirasini rivojlantirish va kengaytirishni davom ettirmoqda. Hozirgi zamonda iqtisodiy madaniyatning axloqiy jihatlarini ko'rib chiqish juda muhimdir. Darhaqiqat, axloq - bu insoniyatning iqtisodiy tomonini umumiy falokatga olib kelishga imkon bermaydigan cheklovchi omil. Insonning, jamiyatning va davlatning iqtisodiy madaniyati rivojlanib, dunyo iqtisodiyotining o'sish sur'atlari o'sib boraveradi. Iqtisodiy madaniyat davlatning iqtisodiyotdagi rolining pasayishi va nodavlat sektorining o'sishi bilan tez sur'atlar bilan rivojlanmoqda. Iqtisodiyotni davlat tasarrufidan chiqarish, davlat mulkini xususiylashtirish, uni boshqarish samaradorligini oshirish maqsadida - bu tashqi chora-tadbirlar shaxsning iqtisodiy madaniyatini rivojlantirishda ijobiy rol o'ynaydi.

Insonning iqtisodiy madaniyati uning tafakkurini, xatti-harakatlarini, iqtisodiy sohadagi harakatlarini belgilaydi. Iqtisodiy madaniyat bu sohaning samaradorligini oshirishga qaratilgan yangi iqtisodiy g'oyalarni shakllantirish va sinash uchun asosdir. Inson va jamiyatning iqtisodiy madaniyati holatining ijobiy ko'rsatkichlari ularning mehnat resurslari sohasidagi va faoliyatning boshqa iqtisodiy sohalaridagi salohiyatidan dalolat beradi. Insoniyatning iqtisodiy madaniyatidagi yutuqlar ham materiallarda (ulkan binolar, korporatsiyalar va boshqalar), shuningdek, ma'naviy axborot vositalarida (zamonaviy nou-xau, ilmiy va texnik intellektual mahsulot) namoyon bo'ladi.

Insonning, jamiyatning va davlatning iqtisodiy madaniyati ko'rsatkichlarining o'sishi iqtisodiy sohada xo'jalik yurituvchi subyektlarning raqobatbardoshligini oshiradi, tovarlar va xizmatlar sifatini yaxshilaydi, narx-navo nisbatlarini optimallashtiradi, fuqarolarning xarid qobiliyati va farovonligini oshiradi. Aholining iqtisodiy madaniyatining o'sishi iqtisodiyotning ko'rsatkichlariga ijobiy ta'sir ko'rsatmoqda, bu fuqarolarning taxminlarini aks ettiradi. Iqtisodiy madaniyatni rivojlantirish markazlari, shubhasiz, o'rta, oliy, qo'shimcha va diplomdan keyingi kasbiy ta'lim muassasalari. Jamiyat talabalar safidan kelib chiqqan yosh avlod iqtisodiy madaniyatning yangi modellarini olib keladi, ular keyinchalik amalda sinab ko'riladi, o'zgartiriladi, tartibga solinadi. Bu ma'noda muhim masala - bu odamning iqtisodiy o'ziga xosligi, jamiyat va davlat. Yaxshi shakllangan iqtisodiy identifikatsiya zamonimiz talablariga qanday javob beradi, qanday progressiv, raqobatdosh, an'ana jihatidan kuchli.