Muammoli vaziyat

Fizik hodisalarni muammoli o'qitish. Yuqori sinflarda fizik hodisalarni 

muammoli o'qitishni quyidagicha tashkil etish mumkin.

1. Hodisani kuzatish

2. Hodisani xarakterli xususiyatlarini aniqlash

3. Mazkur hodisani, boshqa, avvalda o'rgangan hodisalar bilan 

aloqadorligini aniqlash va hodisaning (mohiyatini) tabiatini tushuntirish.

4.O'rganilayotgan hodisani xarakterlovchi yangi fizik kattaliklar va 

konstantalar kiritish.

5. Qaralayotgan hodisaga tegishli miqdoriy qonuniyatlarni o'rnatish.

6. Hodisani amaliyotda qo'llanilishi.

Fizik hodisani o'rganishning barcha bosqichlarida muammoli o'qitish 

metodini u yoki bu darajada qo'llash mumkin. Lekin muammoli o'qitishning 

imkoniyatlari ayniqsa hodisani (mohiyatini) aniqlashda ochiladi. Buni o'zinduksiya

hodisasini o'rganish misolida ko'ramiz.

O'zinduksiya hodisasini muammoli o'qitish uchun uning asosiy mohiyatini 

yaqqol ko'rsatib beruvchi «tayanch» tajriba kerak. Bunga misol sifatida elektr 

zanjirini ulaganda o'zinduksiya hodisasini ko'rsatuvchi ma'lum tajribani kuzatish 

mumkin.

Tajribadan hodisaning asosiy xususiyati (mohiyati) yaqqol ko'rinadi: 

G'altakli zanjirni ulaganda tok kuchini zanjirning g'altakli qismida sekin-asta 

oshishidir.

---

Birinchi qarashda talabalarga kuzatilayotgan hodisa zanjirning bir qismi 

uchun Om qonuniga ziddek ko'rinadi, chunki ularga zanjirning parallel ulangan 

qismlarida kuchlanish bir xil va zanjirning bu qismlari uchun qarshilik ham bir xil 

qilib olinganda (reastat bilan to'g'rilanib borilishi mumkin) ularda tokning 

o'zgarishi ham bir xil bo'lishi kerak edi.