Muammoli talim yondashuvlari: shaxsga yo‘naltirilgan, evristik

---

Muammoli talim yondashuvlari: shaxsga yo‘naltirilgan, evristik 
(tadqiqotchilik va loyihalash) ta’lim texnologiyalar 
Ishdan maqsad:
 
Tinglovchilarni muammoli talim yondashuvlari: shaxsga 
yo‘naltirilgan, evristik (tadqiqotchilik va loyihalash) ta’lim texnologiyalari 
bo‘yicha bilim, ko‘nikmalarini rivojlantirish. 
Respublikamizda amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlar natijasida 
o‘quvchilarda tabiiy-ilmiy savodxonlikni rivojlantirishga doir xalqaro baholash 
dasturlarini biologiya fanini o‘qitish jarayoniga samarali tatbiq etish, 
o‘quvchilarning tabiiy-intellektual qobiliyatini rivojlantirishga alohida e’tibor 
qaratilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi 
“O‘zbekiston Respublikasi xalq ta‘limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasini
tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son Farmonida o‘qitish 
metodikasini takomillashtirish, ta’lim-tarbiya jarayoniga individuallashtirish 
tamoyillarini bosqichma-bosqich tatbiq etish; 
Xalq ta’limi sohasiga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 
va innovasion loyihalarni joriy etish; 
“Yoshlarni tarbiyalash va ularning bandligini ta’minlashda maktabdan 
tashqari ta’limning zamonaviy usullari va yo‘nalishlarini joriy etish” vazifalarini 
amalga oshirish ko‘rsatib o‘tilgan
1
. 
Shuningdek, tabiiy fanlar, shu jumladan biologiya fanini chuqur o‘rganish 
maqsadida integrallashgan ta’lim dasturlarini joriy etish amaliyotiga katta 
ahamiyat qaratilmoqda. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasida “Umumiy o‘rta ta’lim sifatini tubdan oshirish, chet tillar, 
informatika hamda matematika, fizika, kimyo, biologiya kabi boshqa muhim va 
talab yuqori bo‘lgan fanlarni chuqurlashtirilgan tarzda o‘rganish”
2
kabi muhim 
vazifalar belgilab berildi.
 
Darslar jarayonida pedagogik texnologiyalar 
qo‘llanilganida o‘quvchilar tanqidiy fikr yuritish, aхbоrоt manbalari va vaziyatni 
tahlil qilish, murakkab muammоli vaziyatlarni hal etish, o‘rtоqlarining fikrini tahlil 
qilib, asоslangan хulоsalar chiqarish, munоzarada ishtirоk etish, bоshqa shaхslar 
bilan mulоqоtga kirishish ko‘nikmalarini egallaydi
. 
Ta’lim jarayonida salmoqli 
o‘rin egallagan muammoli “Aqliy hujum” darsi, munozarali (ilmiy munozarali va 
erkin fikrlash) darslar muammoli ta’lim texnologiyasiga asoslanadi. Mazkur 
darslarning o‘ziga xos jihati dars davomida vujudga keltirilgan muammoli 
vaziyatlarga asoslanadi.
 
Muammoli ta’lim deb, o‘qituvchi tomonidan pedagogik ta’sir ko‘rsatishning 
eng muqobil varianti yordamida fikr yuritish qonuniyatlariga tayangan holda, 
o‘quvchilarning bilimlarni o‘zlashtirish jarayonida fikrlash qobiliyatini 
rivojlantirish va bilish ehtiyojini qondirish maqsadiga yo‘naltirilgan, shaxsning 
1
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining O‘zbekiston 
хalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasini
tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son Farmoni