Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

Adabiyotlar
1.
Sandra M. Feldt, Elizabeth A. Gibson, Erik Gabrielsson, Licheng Sun, Gerrit 
Boschloo,and Anders Hagfeldt
. High-Efficiency Dye-Sensitized Solar Cells 
AM. CHEM. SOC. 
2010, 
132
, 16714-16724 
2.
B. Oregan and M. Gratzel, “A low-cost, high-efficiency solar-cell based on dye-
sensitized colloidal TiO
2
films,” 
Nature
, vol. 353, no. 6346, pp. 737-740, 1991. 
3.
Kuang, D.; Ito, S.; Wenger, B.; Klein, C.; Moser, J.-E.; Humphry- Baker, R.; 
Zakeeruddin, S. M.; Gra¨tzel, M. 
J. Am. Chem. Soc. 2006
, 
128
, 4146. 
 
BOʻYOQ SENSITAYZERLI QUYOSH BATAREYALARI UCHUN 
MIS(I) KOMPLEKS BIRIKMALARI SINTEZI 
Toshpulatov D.T., Nasimov A.M., Tashpulatov X.Sh., Magdiyev Sh.N., Xursandov J.M. 
Samarqand davlat universiteti 
e-mail: [e-mail] 
Keyingi paytlarda barqaror energiya manbalariga talab oshib borganligidan 
samaradorligi yuqori va barqaror sensitayzerlar sintez qilish juda muhim hisoblanadi. 
Sensitayzerlar sifatida noorganik kompleks birikmalarni ishlatish koʻp tomonlama 
samarador hisoblanadi. Shuning uchun yorugʻlikni sezuvchi quyosh panellari 
kremniy asosidagi fotoelektrik qurilmalariga muqobil tejamkor oʻrinbosarlar sifatida 
katta qiziqish uygʻotdi. 
A
b
so
rb
an
ce
(
a.
u
.)
Wavelength (nm)
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
500
600
700
800
 
 [Co(bpy)(SCN)
4
]
2+
 kompleksing yutilish 
spektri 

---

18 
Boʻyoq sensitayzerli quyosh batareyalari ishlash jarayoni shu ketma-ketlikda 
amalga oshadi. Dastlab yorugʻlik nuri boʻyoq molekulasi tomonidan soʻriladi, u 
mezopor keng tarmoqli yarimoʻtkazgichga, yani TiO
2
ga yutiladi. Yorugʻlik 
yutilgandan soʻng, fotoektsitlangan boʻyoq elektronni yarimoʻtkazgichning 
oʻtkazuvchanlik zonasiga kiritadi va natijada oksidlangan holat atrofdagi 
elektrolitdagi oksidlanish-qaytarilish vositachisi tomonidan tiklanadi. 
Quyosh panellari uchun eng muhim xususiyatlardan biri bu koʻrinadigan 
assimilyatsiya sensori sifatini oshirishdir. Ideal holda, yaxshi fotosensitizator yoʻq 
boʻlib ketishning yuqori koeffitsienti bilan keng toʻlqin uzunliklarini oʻzlashtirishi 
kerak. Quyosh spektrining yutilishining koʻk qismida konjugat tizimidagi metall 
markazli yuqori band molekulyar orbitaldan ligand markazli quyi boʻsh molekulyar 
orbitalga oʻtish hisoblanadi. 
Ushbu tadqiqot ishi davomida quyosh batareyalari uchun yuqori kvant unumli 
mis kompleks birikmalar sintez qilindi.
Mis komplekslarining sintezi quydagicha 
amalga oshirildi. Reaksiya uchun moddalardan quydagicha mmoldan olindi. CuCl