Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

 
ПАСТАСИМОН ЮВИШ ВОСИТАЛАРИНИНГ ЮВИШ ХУСУСИЯТИНИ 
БАҲОЛАШ 
1
Кадирова Н.Б., 
2 
Абдурахимов А.А., 
3
Сагдуллаева Д.С. 
1
Фарғона политехника институти, 
2
Тошкент кимё-технология институти 
3
ЎзРФА академик А.С.Содиқов номидаги Биоорганика институти 
e-mail: [e-mail]
Бугунги кунда экологиянинг бўзилиши атмосферада чанг миқдорининг 
ортиши билан саноат тармоқлардан (кимё, ёғ-мой соноати ва нефт) соҳаларда 

---

176 
бир мунча муоммолари юзага келтирмоқда, бунга чанг ва ёғли махсилотлар 
(нефт, турли ёғлар) ўзаро бирикиб ускуна ва жиҳозларнинг сифатига ва 
ишлашиган катта таъсир этувчи ифлос юзаларни ҳосил қилади. 
Замонавий адабиётларда келтирилишича чанг ва ёғли ифлос юзаларни 
бартараф қилувчи воситалар таркибида дисперслиги юқори гил, туйинган ёғ 
кислоталари, фосфолипидлар ва оз миқдорда ишкорий металл (Na, К) 
моддалари бўлганда уларнинг самарадорлиги юқори даражада бўлиши 
келтирилган [1]. 
Олиб борилган изланишлар натижасида, тадқиқотнинг объекти сифатида 
“Фарғона ёғ-мой” ОАЖ да ҳосил бўлган дисперс мойли чиқиндилари ва 
фосфолипидли саноат оқова сувлари танлаб олинди. Танлаб олинган 
объектлардан ювувчи восита синтез қилишнинг оптимал шароитлари топилди 
ва улар ионли муҳит рН кўрсатгичи, сирт танглиги, қовушқоқлиги, кўпикланиш 
даражаси ва тозалаш даражаси кўрсатгичлари билан исботланди [2,3]. 
Синтез қилинган намуна анион активлик хусусиятига эга бўлиб, 
пастасимон кўринишга бўлади. Уни хусусиятларини ўрганиш ва солиштириш 
мақсадида Республикамизга Туркиядан импорт қилинувчи (CiF) ювиш воситаси 
танлаб олинди. Намуналарнинг хоссаларини солиштириш учун тажрибалар 
металл ва керамик юзаларда олиб борилди. 1-жадвалда синтез қилинган 
намунанинг сарфланиш миқдор кўрсатгичлари келтирилган.