Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети “Аудиовизуал технологиялар” кафедраси

Бу ўринда овоз режиссёрига жуда катта масъулият юклатилади. Турли жанрдаги мусиқаларни ёзишда техник ускуналардан фойдаланиш билан бирга ўзининг бадиий қобилиятидан ҳам фойдаланиши лозим.

Бу каби вазифаларни амалга оширишда бугунги кунда жуда кўп мураккаб технологиялар ва қурилмалар ҳамда дастурий воситалар мавжуд.

Овоз дизайни тушунчаси

Овозга ишлов бериш соҳасини олиб қарайдиган бўлсак, “овоз дизайни” деган тушунча ҳақида тўхталиб ўтамиз.

Овоз дизайни (Sound Design) – бу товуш элементларини ҳосил қилиш, яратиш ёки бошқариш жараёнидир. Бу тушунча турли соҳаларда, хусусан кино, телевидение, театр, овоз ёзиш, жонли ижро, овоз санъати, компьютер ўйинларини ишлаб чиқиш ва пост-прадакшн (якунланувчи босқич) соҳаларида кенг фойдаланилади. Овозли безак бериш – дастлаб ёзилган аудио, мусиқа ёки товуш эффектларига ўхшаган файлларни ўзгартириш ва манипуляция қилишни ўз ичига олади.

Овоз дизайни тушунчаси

Овоз дизайни фаолияти – овоз ва акустик муҳит яратиш, аудиовизуал лойиҳаларни овозлаштириш, тижорат ва оммавий фойдаланиш мақсадида экран ва мультимедиа маҳсулотлари учун овозли шовқинлар яратиш ва шу каби масалаларни ҳал этишдан иборат.

Овоз дизайнининг объекти - овоз, уни ташувчилар (аналог ва рақамли) ва айрим ҳолларда фазо ҳамда бино акустикаси ҳисобланади.

Экран санъатини оладиган бўлсак, овоз дизайни – овоз фазоларини моделлаштириш, экран ва мультимедиа ишланмалари учун махсус овоз эффектларини яратиш бўйича ижодий фаолият тури ҳисобланади.

Овоз дизайни тушунчаси

Янги замонавий қурилмалар ишлаб чиқарилиши ҳисобига бугунги кунда овоз ёзиш ва унга ишлов бериш сифати янги даражага кўтарилди. Бунинг натижасида нафақат товушни аниқ етказиб бериш, балки товушни юқори сифатли моделлаштириш, овозни синтез қилиш ва унга ишлов бериш ёрдамида ноодатий товуш элементларини ҳосил қилиш имконияти ҳам пайдо бўлди. Портлаш эффектлари, жамики фантастик машиналар овозлари, монстрларнинг (афсонавий баҳайбат махлуқлар) овозлари, узоқ галлактикадаги ва планеталардаги овозлар ва кўпгина шунга ўхшаш товушлар. Бундай овозларни яратишда албатта овоз режиссёрининг маҳоратисиз етарли даражада натижага эришиб бўлмайди.