Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети “маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси

Йўқотишли сиқиш алгоритмлари

• Йўқотишли сиқиш алгоритмлари
• Маълум бир усулда сиқилган (компрессияланган) маълумот декомпрессияланганида бирламчи маълумотдан маълум бир даражада фарқланади, яъни декомпрессияланган маълумотдан кейинчалик фойдаланиш мумкин. Бу турдаги сиқиш алгоритмлари:
• аудио, видео маълумотларини;
• статик тасвирларни;
• Интернет маълумотларини;
• маълумот оқимларини узатишда ва рақамли телефонияда қўлланилади
• Йўқотишли сиқишнинг икки хил схемаси мавжуд:
• Трансформация қиладиган кодекларда тасвир ёки товуш фреймлари янги бир муҳитга трансформацияланади ва квантлаш операцияси бажарилади. Трансформациялаш жараёни бутун фрейм доирасида амалга оширилиши мумкин (wavelet- алгоритми асосида трансформациялаш);
• фреймни блокларга бўлиб, блоклар доирасида трансформациялаш (JPEG – алгоритмии бўйича). Трансформацияланган маълумот энтропия усуллари негизида сиқилади.

Йўқотишли ва йўқотишсиз сиқиш алгоритмларининг қиёсий таҳлили

• Йўқотишли ва йўқотишсиз сиқиш алгоритмларининг қиёсий таҳлили
• Йўқотишли сиқиш алгоритмларининг йўқотишсиз сиқиш алгоритмларидан афзаллиги шундан иборатки, бунда қўйилган талабларга жавоб берган ҳолда маълумотни сиқиш даражаси анча юқори, яъни декомпрессияланган маълумот инсон сезгирлик даражасида бўлади.
• Йўқотишли сиқиш алгоритмлари кўпинча аналог маълумотларни сиқишда қўлланилади, яъни товуш ва тасвир маълумотларини.
• Бунда декомпрессияланган маълумот бирламчи маълумотдан битга бит солиштирилганида анча фарқ қилиши мумкин, аммо бундай ўзгаришлар инсон эшитиш ва кўриш органларида деярли сезилмайди
• JPEG форматидаги фотосурат (маълумотлар йўқотишли сиқиш алгоритмидан фойдаланилган) суд жараёнида ҳам қўлланилиши мумкин.

• Видео маълумотларини сиқиш алгоритмлари

Сиқиш коэффициенти ўзгармас ва ўзгарувчан бўлиши мумкин. Иккинчи ҳолатда ҳар бир ҳолат учун у алоҳида ҳисобланади ёки маълум бир мезон орқали аниқланади:

• Сиқиш коэффициенти ўзгармас ва ўзгарувчан бўлиши мумкин. Иккинчи ҳолатда ҳар бир ҳолат учун у алоҳида ҳисобланади ёки маълум бир мезон орқали аниқланади:
• Маълумотни сиқиш даражаси ўртача (маълум бир тест маълумотлари орқали аниқланади);
• Маълумотни сиқиш даражаси максимал (энг яхши натижа);
• Маълумотни сиқиш даражаси минимал (энг ёмон ҳолат)
• Йўқотишли сиқиш алгоритмларида К нинг қиймати йўл қўйилиши мумкин бўлган хато даражасига боғлиқ бўлади, шу орқали унинг сифати белгиланади.

• Кам сиқилган ахборот: 84% сиқилган

• Ўртача сиқилган ахборот: 92% сиқилган

• Юқори сиқилган ахборот: 98% сиқилган

• Йўқотишли сиқиш алгоритмларининг камчиликлари
• Йўқотишли сиқиш алгоритми асосидаги декомпресияланган маълумот иккинчи марта сиқилганида сифат даражаси пасайиши мумкин, шунинг учун бундай ҳолатларда бирламчи маълумотнинг оригиналини сақлаб қўйиш керак.