Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари

 

---

258 
References: 
1. Laborda, J. G., & Royo, T. M. (2007). Book review: How to teach English 
with Technology (Gavin Dudeney & Nicky Hockly). Educational Technology & 
Society, 10 (3) 
2. Jurich, S. (2001). “ICT and the teaching of foreign languages”. 
TechKnowLogia, Knowledge Enterprise, Inc. Retrieved July 30, 2012 
3. Jung,Sei-Hwa(2006).The Use of ICT in Learning English As An 
International Language. 
SOG’LOM AVLOTNI TARBIYALASHDA OYLAVIY TARBIYANING 
MUHUM JIHATLARI 
Xotamov N.B.
1
, Boboqulov F.A.
1 
1
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 
Samarqand filiali
Insonyatning ko’payishi tabiyat qonuni bo’lgani kabi,bola dunyoga kelgan 
kundan boshlap ota-onaning bola tarbiyasi uchun javobgarligi ham bizning 
jamiyatimizning qonunidir. Azaldan bola tarbiyasi bilan yoshligidan, asosan, ona 
shug’ullangan, otaning asosiy vazifasi oilani boqish bo`lib, uyda bo’lgan vaqitda 
bolani nazorat qilib borishdan iborat edi. Bugungi oilaviy tarbiya, “Milliy va 
zamonaviy o’zbik bolasining siymosi qanday bo’lishi kirak? ” degan savolga javob 
talab qilmoqda. 
Bugungi bola o’tgan asir bolasidan keskin farq qiladi, o’zbik o’g’il – qizlari 
zamonaviy kamol inson siymosiga ega bo’lmog’I lozim.
Tabiyki, bu jarayonda oylaviy tarbiyaning o’rni beqiyosdir. Bola, asosan, 
oylada tarbiyalanadi. Oila o’z muxuti orqali bolaning dunyo qarashiga va xulqiga 
doyimo o’z tasirini o’tkazib turadi. Ibn Sino tabiricha, ota-ona bola tarbiyasini 
ungga isim qo’yishdek oliyjanop vazifadan boshlaydi. A. Avloniy esa bu sohada 
birinchi navbatda bolaning sog’ligi haqida qayg’urish lozimligini takitlaydi. Ta’lim 
faqat so’z va o’rgatish bilan bo’lsa, tarbiya va amaliy ish va tajriba vositasida 
amalga oshiriladi.
Ota - ona to’g’ri tarbiya olib borishga izlanish, o’qish va tajriba ortirish orqali 
erishadi, yana shunisi axamyatli, boladagi barcha xislatlar axloq bilan kamolga 
yetadi. Shu bois tarbiya yaxshi axloq bilan bizatilmog’I kirak. Axloqiy tarbiyaga 
esa oilada asos solinadi Bo’ o’rinda ota-onalar va ularning shaxsiy ibrati namuna 
hisoplanadi, chunki ota-onalar bola xayotidagi ilk tarbiyachilardir. Shuni ham 
aloxida takitlab o’tish kirakki, bolaga hichnarsa namuna kuchidek tasir ko’rsata 
olmaydi. Oylaviy tarbiya ishtimoiy tarbiyaning bir qismi bo’lip, bolaning 
ishtimoiy, imotsianal, xulqiy va boshqa sifatlariga asos soladi, teran shakillantiradi 
va kamol toptiriladi. Oyla jamiyatning eng kichig o’chog’i hisoplanib, bu dargohda 
kilajak kishisi kamolga etadi, shxsning shakllanishi esa nihoyatda murakkb va ko’p 
qirrali jarayon. Oilaviy tarbiya bolaning umumiy va xissiy rivojlanishini taminlash 
bilan birga uning mavjud imkonyatlarini va aqliy tafakkurini o’stiradi. Bolaning 
jismonan sog`lom, axloqan, pok, mehnatsevar, madanyatli, saloxiyatli bo’lip 
o’sihda jamiyatimiz xam manfaatdor.

---

259 
O’quv tarbiyaviy muassassalarning tarbiya borasidagi ishlari qanchalik yaxshi 
yo’lga qo’yilishidan qatiy nazar, tarbiya masalalarini oilada xa lqiladi. Bog’cha va 
maktaplar ta`lim bersa va tarbiyalasa, ota-onalar faqat tarbiyalabgina qolmay, ular 
bilan birga yashaydilar . Shu imkonyatlar boyisi bolaning tasiri kuchli va uzoq 
davom etadi. Ota –onalar farzand uchun fidoiy bo’lishligi, bu o’zbek millatiga xos 
bo’lgan ajoyip fazilatdir. Shu manoda bolalarimiz kakolatiga yakkaholda 
yondashish, aqliyu, axloqiy, mihnat va jismoniy tarbiyasining extiyojini 
shakillantirish, o’z-o’ziga xizmat ko’rsatish malakasi, maishi xizmat, ishtimoiy 
mehnatga manaviy – ruhiy tayorlash kabi mezon va qoydalarga asoslanip ish 
tutusimiz maxsatga muofiqdir. 
Bola tarbiyasi juda qadim zamonlardan buyon oilada amalga oshirib kelingan 
bugungi kun tarbiyaviy jarayonni oilada yuksak madaniy saviyada olip borishni 
taqoza etayapti. Yanggi avlot XXI asrga kirib keldi, vaqt esa kutmaydi. 
Yoshlarimiz ilm –fan, madanyat, san`at va tixnika yuksak darajada rivojlanggan 
bir sharoitda yashamoqda. Oilada bolaning nutqi shakillanishi va rivojlanishi 
barobarida ular ongiga kattalarga hurmat, do’stlik, halollik, insoniylik 
tushunchalari singdirilib boriladi. Agar biz odobni boylik desak, ungga amalqilish 
esa komillikdir. Bolani mehnat orqali tarbiyalash ham alohida ahamyat kasb etadi, 
chunki qadimdan mehnat – tarbiyaning asosi bo’lib hisoplangan. Inson tarbiyasi 
mehnatga bo’lgan munosabatiga qarab belgilanadi. Mehnat sevar bolaning ota – 
onasi nomiga hamisha rahmatlar aytiladi. Mehnat - bu hayot, desag ham o’rinsiz 
bo’lmaydi, negaki, hayotni mehnatsiz tasavvur qilish qiyin. Ko’pchilik oilalarda 
bolani yoshligidanoq, hunarga, malum bir kasibga, umuman olganda mehnatga 
o’rgatib boradi. Bu juda quvonarli hol chunki bolaning qanday kasb tanlashi juda 
muxum hayoti masala bo’lib, uni hal qilishda oila yordam berishi kerak. Axir “bola 
boshidan “deb bekorga aytishmagan. Oilada yaxshi mehnat qiladigan bolalar 
maktabda ham yaxshi o’qishadi, tirishqoq va jamoatchi bo’lishadi. Uy yumishlari, 
oila a`zolarining o’zaro munosabatlari, bolalar tarbiyasini yo’lga qo’yishda muxum 
ahamyatga egadir.