Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети электроника ва радиотехника кафедраси

МУҲАММАД АЛ-ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ

Электроника ва радиотехника кафедраси

9- маъруза

Мантиқий элементлар

кафедра катта ўқитувчиси Х. Наркулов

Режа

1. Мантиқий элементлар (МЭ).

2. МЭларнинг асосий параметрлари.

3. МЭларнинг амплитуд узатиш характеристикаси .

4. МЭларнинг қўлланиш соҳалари.

Мантиқий элемент (МЭ)

• Мантиқий элемент (МЭ) деб кириш сигналлари устидан аниқ бир мантиқий амални бажарадиган электрон қурилмага айтилади.
• Мантиқ алгебраси “рост” ва “ёлғон” – кўринишдаги иккита мантиқ билан ишлайди. Бу шарт “учинчиси бўлиши мумкин эмас” қонуни деб аталади. Бу тушунчаларни иккилик саноқ тизимидаги рақамлар билан боғлаш учун “рост” ифодани 1 (мантиқий бир) белгиси билан, “ёлғон” ифодани 0 (мантиқий нол) белгиси билан белгилаб оламиз. Улар Буль алгебраси константалари деб аталади.

Мантиқий функциялар

• Мантиқий ифодаларнинг ҳар бири 0 ёки 1 қиймат олувчи х1, х2, х3, …хn мантиқий ўзгарувчилар (аргументлар)нинг функцияси ҳисобланади.
• Агар мантиқий ўзгарувчилар сони n бўлса, у ҳолда 0 ва 1 лар ёрдамида 2n та комбинация ҳосил қилиш мумкин. Масалан, n=1 бўлса: х=0 ва х=1; n=2 бўлса: х1х2=00,01,10,11 ҳолатига эга бўлади.
• Ҳар бир ўзгарувчилар мажмуи учун у 0 ёки 1 қиймат олиши мумкин.

Мантиқий функциялар

• n ўзгарувчининг рухсат этилган барча мантиқий функцияларини учта асосий амал ёрдамида ҳосил қилиш мумкин:
• мантиқий инкор (инверсия, ЭМАС амали), мос ўзгарувчи устига “–” белгисини қўйиш билан амалга оширилади;
• мантиқий қўшиш (дизъюнкция, “ЁКИ” амали), “+” белгисини қўйиш билан амалга оширилади;
• мантиқий кўпайтириш (конъюнкция, “ҲАМ” амали), “·” белгисини қўйиш билан амалга оширилади.