Muallifdan

 
Gapning uyushiq bo‘laklari 
 
Gapning uyushiq bo‘laklari bir xil so‘roqqa javob bo‘lib, gapdagi 
bir  bo‘lakka  bog‘langan  bo‘laklardir.  Uyushiq  bo‘laklar  teng 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
156 
156
 
bog‘lovchilar  yoki  sanash  ohangi  yordamida  bog‘lanadi.  Yo‘lda 
yosh,  keksa,  yupun  odamlar  ketib  borardi.  Nodir  va  Salomat 
biznikiga kelishdi. 
Uyushiq  bo‘laklar  asosan  bir  so‘z  turkumiga  oid  so‘zlar  bilan 
ifodalanadi.  Gap  bo‘laklarining  ta’kidlash-kuchaytirish  maqsadidagi 
takrori  uyushiq  bo‘lak  hisoblanmaydi.  Bunda  hamma,  hamma  narsa 
bor. 
Gapning 
uyushiq 
bo‘laklarida 
son, 
egalik, 
kelishik, 
qo‘shimchalari,  uyushiq  bo‘laklarning  oxirgisiga  yoki  uyushiq 
bo‘laklarning har biriga qo‘shilishi mumkin. 
Uyushiq bo‘lakli gaplarda so‘zlarni jamlovchi, umumlashtiruvchi 
bo‘lak  ham  ishtirok  etishi  mumkin.  Umumlashtiruvchi  bo‘lak 
uyushiq  bo‘laklar  bilan  bir  xil  so‘roqqa  javob  bo‘ladi.  Belgilash  va 
bo‘lishsizlik  olmoshlari,  ayrim  otlar  umumlashtiruvchi  bo‘lak 
vazifasida keladi. Umumlashtiruvchi so‘z uyushiq bo‘laklardan oldin 
kelsa, umumlashtiruvchi so‘zdan keyin ikki nuqta qo‘yiladi: 
Insonda 
hamma  narsa:  yuzi  ham,  kiyimi  ham,  odobi  ham  go‘zal  bo‘lmog‘i 
kerak. 
Umumlashtiruvchi  so‘z  uyushiq  bo‘laklardan  keyin  kelsa, 
umumlashtiruvchi  so‘zdan  oldin  tire  qo‘yiladi.  Insonda  yuzi  ham, 
kiyimi ham, odobi ham-hamma narsa go‘zal bo‘lmog‘i kerak. 
Uyushiq  bo‘laklar  orasida  vergul,  ikki  nuqta,  nuqtali  vergul,  tire 
ishlatiladi. 
Sanash  ohangi  bilan  aytilgan,  zidlov  bog‘lovchilari,  takrorlanib 
qo‘llanuvchi 
ayiruv 
bog‘lovchilari, 
bog‘lovchi 
vazifasidagi 
yuklamalar  bilan  bog‘langan  uyushiq  bo‘laklar  orasiga  vergul 
qo‘yiladi.  Uyushiq  bo‘laklar  guruh-guruh  bo‘lib  kelsa,  bir-biridan 
nuqtali vergul bilan ajratiladi.