Муаллиф: Наргиза Умарова

Ольга Оликер: Бу масалада россияликларнинг фикрлари турлича. Россияликлар ўйинда қатнашиб туриши шарт деб, ҳисоблайдиган тафаккур мактаби борлиги аниқ: “биз ўйинда қатнашишни истаймиз ва ўйинда қатнашишимиз шарт. Биз буюк давлат бўлишни хоҳлаймиз”. Яна бир тафаккур мактабига кўра, хавфсизлик мамлакатнинг ўзидан бошланади, муносиб таълим, соғлиқни сақлаш тизими, янги йўллар ва ҳк. керак бўлади. Гарчи турли нуқтаи назарлар мавжуд бўлса-да, умуман олганда, россияликлар ҳам бошқа сингари ташқи сиёсат авантюрасига – агар улар оддий халққа тўғри тақдим этилса – берилиши мумкин. Гарчи Россиянинг Беларусда ҳарбий амалиёт ўтказишини (мабодо у жавоб амалиёти бўлмаса) тасаввур қилиш қийин бўлса-да, россияликлар бунақа масалаларда норозилик намойишларига чиқмайди. Улар иқтисодий масалалар бўйича норозилик билдиради.
Пол Стронски: Россия Арманистон билан Озарбайжонга тинчликпарвар отрядларни жўнатиши мумкин, аммо тиклаш ва реконструкция, миналардан тозалаш ва барқарорликни таъминлаш ишларига кўп пул сарфлаши даргумон. Россияликлар одамлар орасида эҳтимол тутилган қурбонлар сони ортиши – тобутлар кўпайиб кетишидан хавотирда. Бу ташқи сиёсат соҳасидаги қадамларни чеклаётгани аниқ. Россия бундан кейин ташқи сиёсат мақсадлари учун ҳозир сарфлаётганидан кўра кўпроқ пул сарфлайди, деб ўйламайман.
Бошловчилар: Ғарбнинг иттифоқчи мамлакатлари рўй бераётган воқеаларга қандай муносабат билдирмоқда?
Ольга Оликер: Европа мамлакатлари Россия билан Туркия муносабатлари даражаси, шунингдек, ЕХҲТ жараёни тўхтаб қолганига бир оз хавотир билан қарамоқда. Европа Тоғли Қорабоғда фақат реконструкция ишларига ёрдам бериши мумкин. Бироқ ЕИ жараёнда қатнашаётгани йўқ. Шу ўринда Беларусга нисбатан санкция қўллаш масаласи кўриб чиқилаётган пайтда Россия билан ҳамкорлик қилиш мумкинми, Россия билан муносабатларда умумий таранглик мавжудми, деган савол туғилади. Брюсселдаги ёки Европанинг бошқа мамлакатлари пойтахтларидаги бир оз вақт олдин, тўғриси, Тоғли Қорабоғ билан шуғулланган, аммо Арманистон ва Озарбайжон билан шуғулланмаган сиёсатчиларнинг ҳафсаласини нима пир қилмоқда? Назаримда, улар можаро узоқ давом этади, ҳеч ким ҳеч иш қилиши керак эмас, бу – нормал ҳолат, деб ўйлаган. Лекин энди вазият бутунлай ўзгариб кетди ва ўша сиёсатчиларнинг нима қилишни билмай боши қотиб қолди.
Бошловчилар: АҚШнинг минтақадаги роли қандай бўлиши керак? Қўшма Штатлар Тоғли Қорабоғ масаласида бутунлай четга чиқиб қолди. АҚШ билан ЕИ Беларусдаги вазиятда ҳам арзимаган роль ўйнади. Қўшма Штатларнинг имконияти борми ўзи?