Muallif: Fayzulloyev Nazirjon Sa'dulloyevich

sportchi qatnashgan bo'lishi shart) 
 
67. Oddiy shashka bilan bir qatorda, tezkor 
shashka (chaqmoq) turi ham mavjud. U 

---

shunday deb ataladi, chunki harakatga 
sarflangan vaqt hisobga olinadi va o'yinning 
yakuniy natijasiga vaqt muhim ro'l o'ynaydi. 
Shu bilan birga, tezkor shashka bo'yicha jahon 
miqyosidagi katta musobaqalar o'tkazilmoqda. 
 
Shashka turlari va qoidalari.
 
68. Xalqaro (100 katakli) shashka-Shashka 
o'yini variantlaridan biri. Zamonaviy «100 
katakli» shashka ko'rinishidagi o'yin birinchi 
marta Fransiyada paydo bo'lgan. Xalqaro 
shashka Gollandiya, Belgiya, Polsha, Fransiya, 
Isroil, Rossiya va sobiq SSSRning boshqa 
mamlakatlarida, Afrikada, Mo'g'ulistonda, 
Xitoyda, Surinam mamlakatlarida keng 
tarqalgan. O'yin qoidalari rus shashka 
qoidalariga o'xshaydi, farqlar taxta o'lchamida 
bòlib, dastlabki holatdagi shashkalar sonida, 
shashka taxtasidagi yozuvlar, shashkani 
urishdagi ayrim qoidalari farq qiladi. 

---

Oddiy shashka qachonki, o'z yurishini oxirgi 
gorizontalda tugatsa, u damkaga aylanishi 
mumkin. Oddiy shashka raqib shashkalarini 
urish vaqtida oxirgi gorizontalga yetib yana 
shashka urishda davom etsa, u damkaga 
aylanmaydi, aksincha oddiy shashka sifatida 
qoladi. O'yinni yozib olish uchun har bir katak 
raqamlangan bo'ladi. 
Agar o'yinchi raqib shashkasini urish uchun bir 
necha variant bo'lsa, maksimal ko'proq 
shashka oladigan tomonni tanlashi kerak.