Моррининг сешанба дарслари

Oʻquv rejasi
 
U 1994-
yilning yozida oʻlimga mahkum etilganidan xabar topdi. 
Oʻtmishga nazar tashlar ekan, Morri qandaydir koʻngilsizlik 
yaqinlashayotganini ancha oldin sezganini yodga oladi. Buni raqs 
tushishni toʻxtatgan kuniyoq anglab yetgandi. 
Keksa professorim doim raqs tushishga ishtiyoqmand boʻlgan. Unga 
qanday musiqa qoʻyilishining farqi yoʻq edi. Rok-n-rol, big bend, 
blyuz. Hammasi yoqar
di. U koʻzlarini yumar va masʼud tabassum ila 
xayolidagi maqomga monand yoʻrgʻalay boshlardi. Harakatlari har 
doim ham chiroyli koʻrinmasdi. Morri sherikka muhtojlik sezmasdi. U 
yolgʻiz raqs tushardi. 
Har chorshanba oqshom u Garvard maydonidagi cherkovda 
u
yushtiriladigan “Bepul raqsga tush” nomli qandaydir kechaga 
borardi. Oq futbolka va qora ishton kiyib, boʻyniga sochiqcha tashlab 
olgan Morri miltiroq chiroqlar va ovoz kuchaytirgichlar bilan 
jihozlangan, asosan talabalar bilan gavjum xonada aylanib yurar va 
qanday musiqa qoʻyilsa, shunisiga oʻynab ketaverardi. U Jimi 
Hendriks ashulasi qoʻyilsa, lindi raqsi harakatlarini bajarardi. 
Amfetamindan kayfi oshib qolgan dirijordek qoʻllarini silkitar, jiqqa 
terga botmagunicha eshilib-bukilardi. U yerda hech kim uning yillab 
tajribaga ega universitet professori va bir nechta eʼtiborga molik 
kitoblar yozgan atoqli jamiyatshunoslik fanlari doktori ekanini 
bilmasdi. Shunchaki, esi ogʻib qolgan chol deb oʻylashardi. 
Bir kuni u oʻzi koʻtarib kelgan tango musiqasi yozilgan kassetani 
qoʻydirdi. Keyin esa davrani egallab, ehtirosli ispan oshigʻidek xona 
boʻylab xirom aylay boshladi. U raqsini yakunlaganda, hamma 

---

Mich Elbom. Morrining seshanba darslari 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
7
qarsak chalib yubordi. U shu lahzalarda bir umr qolishni istardi! 
Biroq tez orada raqs tushishdan voz kechishiga t
oʻgʻri keldi. 
Morri oltmishdan oshganda koʻksov kasalligini orttirib oldi. Nafas 
olishi qiyinlashdi. Bir kuni Charlz daryosi boʻyida sayr qilib 
yurganida, toʻsatdan turgan sovuq shamoldan nafasi qaytib, boʻgʻilib 
qoldi. Uni zudlik bilan shifoxonaga olib ketib, adrenalin ukoli 
yordamida qutqarib qolishdi. 
Bir necha yildan soʻng yurishi ham qiyinlashdi. Bir doʻstining 
tugʻilgan kun bazmida besabab qoqilib, yiqilib tushdi. Boshqa bir 
kechada teatr zinapoyasidan yiqilib, yonida turganlarni choʻchitib 
yubordi. 
– Unga havo yetishmayapti! Havo kerak! – deya baqirib yubordi 
kimdir. 
Bu paytga kelib u yetmish yoshni urib qoʻygandi, shu sababli 
odamlar “Qarilik-da...” deb shivirlagancha, uning oyoqqa turishiga 
koʻmaklashishdi. Ammo ichki aʼzolarining holatini bizdan koʻra 
yaxshiroq his qilgan Morri muammo qarilikda emasligini bilardi. 
Qarilikdan tashqari yana nimadir bor edi. U oʻzini muntazam horgʻin 
sezar, uxlashga qiynalardi. Tushlarida oʻlayotganini koʻrib chiqardi. 
Morri shifokorlarga qatnay boshladi. Koʻp shifokorlarga uchradi. Ular 
Morrining qonini tekshirishdi. Peshobidan namunalar olishdi. Orqa 
teshigidan moʻralab, ichaklarini koʻzdan kechirishdi. Oxir-oqibat 
hech narsa topilmagach, bir shifokor Morrining boldiridan kichkina 
boʻlakcha kesib olib, mushaklar biopsiyasiga yubordi. Tahlil natijalari 
nevrologik muammo borligini koʻrsatdi. Morrini yana yangitdan 
tekshiruvlar oʻtkazishga olib ketishdi. Shunday koʻriklarning birida 
Morrini elektr kursiga oʻxshash maxsus moslamaga oʻtqizib, elektr 
toki yuborish orqali uni
ng nevrologik reaksiyalarini oʻrganishdi. 
– Chuqurroq tekshirishimiz kerak, – dedi shifokor, natijalarga koʻz 
yugurtirarkan. 
– Nega? - soʻradi Morri. – Nima dard ekan oʻzi? 

---