Morfologik kategoriyalar tahlili Ona tili nazariyasi slide title

Bir umumiy grammatik ma’no ostida birlashuvchi, shu asosda bir-birini taqozo va bu umumiy ma’noning parchalanishi asosida inkor qiluvchi shakllar tizimi grammatik kategoriya deyiladi.

• Bir umumiy grammatik ma’no ostida birlashuvchi, shu asosda bir-birini taqozo va bu umumiy ma’noning parchalanishi asosida inkor qiluvchi shakllar tizimi grammatik kategoriya deyiladi.
• GK ham serqirra mohiyatli lisoniy hodisa boʻlganligi sababli turli tomondan tasnif qilinadi. Ulardan ayrimlarini keltiramiz:

1. Kategoriya shakllarining ma’noviy tarkibiga koʻra.

2.Morfologik kategoriya (MK)ning soʻz turkumi yoki gap boʻlaklariga xosligiga koʻra

3. MK sintaktik qobiliyatining yoʻnalishiga koʻra.

grammatik kategoriya

Kategoriya

• Nisbat kategoriyasi;
• Oʻzgalovchi kategoriyasi;
• Harakat tarzi kategoriyasi;
• Boʻlishli -boʻlishsizlik kategoriyasi;
• Son kategoriyasi;
• Daraja kategoriyasi;
• Kelishik kategoriyasi;
• Egalik kategoriyasi;
• Kesimlik kategoriyasi.

Soʻz turkumi yoki gap boʻlagiga xosligi jihatidan MK ikkiga boʻlinadi:

a)leksik-morfologik kategoriya;

b)funksional-morfologik kategoriya.