Monopoliya-Iqtisod

MONOPOLIYA- tarmoqda asosan bitta firma hukumonlik qilishi sababli, u mavjud mahsulot (xizmat)ning yagona yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi va yakka hukumronlik shakllanadi.

Monopoliyalar o’zlarining takliflari umumiy xajmini tartibga solish layoqatidan foydalanib, mahsulot xajmini sun’iy cheklash orqali ularga ancha yuqori narx belgilash va shu orqali barqror foyda olishi mumkin. Bozor munosabatlari tizimida monopoliyalar ustidan ikki usulda nazorat o’rnatiladi.

Birinchi usulda , texnologiya va iqtisodiy sharoitlar “ raqobatli bozor mavjud bo’lish imkoniyatini yo’qqa chiqaruvchi tabiiy monopoliyalar deb nom oladigan tarmoqlarda davlat narxlarini tartibga soladi va ko’rsatilgan xizmatlar andozalari o’rnatiladi. Transport, aloqa, elektr quvvati, ishlab chiqarish va boshqa ijtimoiy foydalanishdagi korxonalar ma’lum darajada shunday tartibga solinadi.