Monografiya-Temurov s y

kompetensiya - bilim, malaka va shaxsiy sifatlarni ma’lum sohada

muvaffaqiyatli faoliyat uchun qo’llay olish; kompetentlik - shaxsning muayyan ta’lim yo’nalishi yoki mutaxassisligi bo’yicha olgan bilim, malaka va ko’nikmalari hamda shakllangan shaxsiy hislatlarini mehnat faoliyatida muvaffaqiyatli qo’llay olish qobiliyatidir [84].

Demak, kompetentlik bu aniq faoliyatni amalga oshirish uchun bilim va tajribalarga ega bo’lgan shaxs tavsifi bo’lib, u ta’lim oluvchi tomonidan alohida bilim va ko’nikmalarni emas, balki har bir mustaqil yo’nalish bo’yicha integrallashgan bilimlar va sifatlarning o’zlashtirilishini nazarda tutadi.

Oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarining kasbiy tayyorgarligi darajasiga qo’yiladigan talablar nuqtai nazaridan kompetentlik bo’lajak mutaxassisning muayyan vaziyatlarda bilim, malaka va faoliyat metodlari majmuasini maqsadga muvofiq qo’llash qobiliyatini anglatadi.

Bulardan ko’rinib turibdiki, pedagogik faoliyat nuqtai nazaridan kompentensiya - bu bilim va vaziyat orasidagi aloqani o’rnatish imkoniyati yoki keng ma’noda muammoni hal etish uchun zarur bo’lgan jarayonini (harakat va bilim) ko’rsatish, topish qobiliyatidir.

Kompetensiyalar tayanch va asosiy kompetensiyalarga bo’linadi. Tayanch komepetensiya - bu o’z tavsifi va qo’llanilish darajasi bo’yicha ommaviy, asosiy kompetensiya esa, o’z tavsifi va qo’llanish darajasi bo’yicha qaralayotgan mutaxassislikka mos keluvchi kompetensiyadir. Uni kasbiy kompetensiya deb ham atash mumkin.

Tayanch kompetentlik oliy pedagogik ta’limning har bir bosqichi uchun ta’lim bloklari va o’quv fanlari darajasida aniqlanadi. Tayanch kompetentlik tartibini belgilashda kasbiy pedagogik ta’limning asosiy maqsadlariga muvofiq ijtimoiy va shaxsiy tajribaning mohiyati, ijtimoiy jamiyatda kasbiy faoliyatni tashkil etish jarayonida hayotiy ko’nikmalarni egallashga imkon beruvchi asosiy turlar muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu nuqtai nazardan ular quyidagi kompetentlik turlariga bo’linadi:

1.