Mo‘minov N. N., Bolbekov M. A., Po‘latov I. B., Nurmatov sh. Sh

Muzlatish kameralari 

Muzlatish  kameralari  hozirgi  davrda  oziq-ovqat  mahsulotlarini  muzlatishda 

turli  xildagi  texnik  jihozlar  ishlatiladi.  Ulardan  eng  asosiysi  va  keng  tarqalgan 

mashinalar  bilan  sovitadigan  muzlatgichlar  hisoblanadi.  Bunday  muzlatgich 

qurilmalarning 2 xil ishlatiladi: 

- 

Muzlatish kameralari  

---

47 

 

- 

Muzlatish apparatlari 

Mashinalar sovitish muzlatgich apparatlari mahsulotlarni tez muzlatish uchun 

mo‘ljallangan bo‘lib,  ularni tez muzlatuvchi apparatlar deyiladi. 

Muzlatgich kameralar issiqlik o‘tkazmaydigan izolyasiyali to‘siqlardan iborat. 

Bu  kameralar  havo  haroratini  nisbatan  past  holatda  saqlab  turuvchi  sovituvchi 

batareyalar  bilan  jihozlangan,    bundan  tashqari  muzlatgich  kameralar  unda 

muzlatiladigan  mahsulotlarning  turiga  qarab  osma  yo‘llar,    stellajlar,    maxsus 

telejkalar  va  boshqa  uskunalar  bilan  jihozlangan  bo‘lib,    ular  mahsulotlarni 

joylashtirish va kameralar ichiga tashish uchun mo‘ljallangan. Batareyalar kameralar 

devorlari yonida va potolok ostida joylashtiriladi. Ba’zi holatlarda  stellajlar shaklida 

kameralar maydonida joylashtiriladilar. 

Muzlatgich kameralarda sovituvchi muhit sifatida havo ishlatiladi. Muzlatish 

paytida havo harorati  - 30

0

S da saqlanadi. 

Harorat  almashinuv  tezligi  muzlatish  davomiyligini  belgilovchi,    bu 

sovituvchi  muhitning  harkat  tezligi  hisoblanadi.  SHuning  uchun  muzlatgich 

kameralarida  ventelyatorlar  yordamida  havo  harakati  yo‘naltiriladi.  Harorat 

almashinuvi  bunday  kameralarda  juda  qiyin  bo‘lganligi  sababli,    mahsulotlar  juda 

sekin  muzlaydi.  Masalan  havo  harorati  –  24

0

S  bo‘lganda  go‘sht  tanasini  muzlatish 

uchun  2  sutka  kerak  bo‘ladi.  Lekin,    sovuq  havoni  ventelyator  yordamida 

harakatlartirib turganda ko‘pi bilan 36 soat vaqt kerak bo‘ladi. 

Muzlatgich  kameralarda  muzlatish  davomiyligi  shuningdek,    sovutgich 

jihozlarining joylanishiga ham bog‘liq. Sovitgich batareyalarini bir necha qator qilib 

kamera  devorlari  yoki  shift  ostiga  joylashtirganga  nisbatan,    batareyalarni  butun 

kamera hajmi bo‘yicha yoyib joylashtirganda mahsulotlar tez muzlaydi.  

Keyingi  yillarda  tunelli  muzlatish  kameralari  keng  qo‘llanilmoqda  bu 

kameralar  yaxshi  izolyasiya  qilingan  bo‘lib,    ichki  tomoni  bir  nechta  tunellarga 

ajratilgan.  Tunellarning  ichki  devorlari  bo‘ylab  qovurg‘ali  ammiakli  batareyalar 

o‘rnatilgan. Tunellar orasidagi sovuq havo almashinishi uchun teshiklar qo‘yilgan.  

Muzlatgich  ishlatilganda  kuchli  ventelyatorlar  yordamida  sovuq  havo 

almashinishi kuchayadi va to‘siqlardagi teshiklar orqali hamma tunellarga 3-4 m/sek. 

tezlikda o‘tadi. 

Tunellarning  yuqori  tomonida  bir  relsli  osma  yo‘l  o‘rnashtirilgan.  Har  bir 

tunelda  alohida  konveer  o‘rnatilgan  bo‘lib,    muzlatgich  ishlatilganda  konveer 

harakatga  tushib,    osma  yo‘l  roliklariga    osilgan  mol  go‘shti  tanalarini  harkatga 

keltiradi,    ya’ni  oldinga  qarab  yo‘nalitiradi.  Ayrim  paytlarda  juda  katta  osyotr  va 

lasos  turidagi  baliqlarni  ham  shu  tunellarda  muzlatiladi.  Tunellarda  havo  harorati  - 

35

0

S  bo‘lganda  va  yuqorida  qayd  etilgan  havo  almashinish  tezligida  yarim  tana 

holatidagi  mol  go‘shti  osma  yo‘lga  osish,    muzlagandan  keyin  osma  yo‘ldan  olish 

vaqtlari bilan birga 14 soatni tashqil etadi. 

Bu  usulning  bitta  kamchiligi  shuki,    uning  ishlash  davri    uzlukli.  CHunki 

mahsulot  to‘liq  muzlagandan  keyin  osma  yo‘ldan  olinadi.  SHuning  uchun  bu 

jarayonni mexanizatsiyalash ya’ni uzluksiz qilish imkoniyati yo‘q. 

Tez  muzlatuvchi  apparatlarda  mahsulotlarni  osma  yo‘lga  osish  va 

muzlagandan  keyin  osma  yo‘ldan  olishni  mexanizatsiyalash  va  avtomatlashtirish 

---

48 

 

imkoniyati ham bor.