Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

VIII BOB. MAHSULOT (ISH, XIZMAT)LAR ISHLAB 

CHIQARISH XARAJATLARI TAHLILI 

 

 

8.1. Ishlab chiqarishni tashkil etishning nazariy va  

uslubiy jihatlari 

 

Ishlab  chiqarishni  tashkillashtirish  mavjud  mehnat,  moddiy  va  pul 

resurslaridan  unumli  foydalanishni  o‘zida  aks  etgan  kompleks  tadbiriy 

choralar yig‘indisidan iborat. Ishlab chiqarishni tashkillashtirish mahsu-

lot  ishlab  chiqarish  hajmi,  shartnoma,  majburiyatlarni  bajarilishi,  xara-

jatlarni  kamaytirish,  ijtimoiy  va  iqtisodiy  muammolar  yechimini  o‘z 

ichiga  oladi.  Kompleks  tahlil  orqali  korxonaning  ishlab  chiqarishini 

tashkil  etish  darajasi,  haqiqiy  va  bazis  davridagi  ko‘rsatkichlarini 

taqqoslash  tufayli  ko‘rilgan  tadbiriy  choralar  rejasining  bajarilishini 

baholaydi; ishlab chiqarishni tashkil etishning takomillashtirishni xo‘ja-

lik faoliyati natijalariga bo‘lgan ta’sirini aniqlaydi; rezervlar hisoblanadi 

va  ulardan  foydalanish  yo‘llarini  belgilaydi.  Qimmatli  uskuna,  mexa-

nizm,  mehnat resurslaridan to‘liq foydalanmaslik ishlab chiqarish xara-

jatlarini ortib ketishiga olib keladi. 

Ishlab  chiqarishni  tashkil  etish  darajasini  ifodalovchi  asosiy 

ko‘rsatkichlar quyidagilar hisoblanadi (25-chizma): 

1.  Ishlab chiqarishni ixtisoslashuv va kooperatsiya darajasi. 

2.  Ishlab chiqarish jarayonining davom etish muddati va strukturasi. 

3.  Ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligi. 

4.  Ishlab chiqarishni maromiyligi. 

5.  Ishlab chiqarishning faollik darajasi. 

Ishlab  chiqarishni  tashkil  etish  darajasini  kompleks  baholash 

tizimida  ishlab  chiqarishni  ixtisoslashuvi,  tig‘izligi  va  ixchamlik 

ko‘rsatkichlari  hamda  ishlab  chiqarishning  ta’minlanish  va  xizmat 

ko‘rsatish  ko‘rsatkichlari  muhim  o‘rin  egallaydi.  Bozor  munosabatlari 

sharoitida  korxonalarni  ixtisoslashuvi  va  kooperatsiyalashuvi  mahsulot 

tannarxini  pasaytirish,  unumdorlik  darajasini  oshirishda  asosiy  omil 

hisoblanadi.  Ishning  natijasi  ishlab  chiqarish  maromi,  ishlab 

chiqarishning faolligi ham muhim ahamiyat kasb etadi. 

---

 

257

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25-chizma. Ishlab chiqarishni tashkil etish daraja ko‘rsatkichlari va ularni