Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

12.5. Asosiy fondlarning yangilanish dinamikasi va mehnatning fond bilan qurollanishi tahlili
Asosiy vositalarning holat ko‘rsatkichlari ularning harakat ko‘rsatkichlarini o‘rganish asosida to‘ldiriladi.
Asosiy vositalarning harakat ko‘rsatkichlariga ularning yangilanishi va chiqib ketish koeffitsiyentlari kiritiladi. Asosiy vositalarning yangilanish koeffitsiyenti joriy davrda yangidan kiritilgan asosiy vositalar qiymatini asosiy vositalarning yil oxiriga bo‘lgan qiymatiga bo‘lish orqali topiladi. Asosiy vositalarning chiqib ketish koeffitsiyenti joriy davrda chiqib ketgan asosiy vositalar qiymatini ularning yil boshiga bo‘lgan qiymatiga bo‘lish asosida aniqlanadi. Ya’ni ushbu koeffitsiyentlarni aniqlashni quyidagi formulalar orqali ham ifodalashimiz mumkin:
Asosiy vositalarning yangilanish koeffitsiyenti quyidagicha aniqlanadi:
Ishlab chiqarishga yangidan qabul qilingan
asosiy vositalar qiymati ;

Asosiy vositalarning yil oxiridagi boshlang‘ich qiymati
Asosiy vositalarning chiqib ketish koeffitsiyenti esa quyidagi tartibda aniqlanadi:
Joriy davrda chiqib ketgan asosiy vositalar qiymati.

Asosiy vositalarning yil boshiga bo‘lgan qiymati
Bu tarkiblashni asosiy vositalarning jami qatori va har bitta tarkibi bo‘yicha berib o‘tish mumkin. Tahlil jarayonlarida asosiy vositalarning yangilanish va ishlab chiqarishdan chiqarish sabablariga ham e’tibor beriladi. Bunda korxonaning asosiy vositalarini yangilash manbalari bo‘lib:

• 
  kapital qo‘yilmalar va investitsiyalar;
  
• 
  xususiy kapitalning o‘sishi;
  
• 
  uzoq muddatli kreditlar va qarzlar;
  
• 
  maqsadli moliyalash va subsidiyalar;
  
• 
  tekinga olingan asosiy vositalar;
  
• 
  grantlar va boshqa manbalar hisoblanadi.
  

Asosiy vositalarni ishlab chiqarishdan chiqarish sabablariga quyidagilarni kiritishimiz mumkin:

• 
  asosiy vositalarning ma’naviy eskirishi;
  
• 
  asosiy vositalarning jismoniy eskirishi va foydalanish uchun yaroqsiz holatga kelishi;
  
• 
  asosiy vositalarning ortiqchaliligi;
  
• 
  asosiy vositalarni sotish;
  
• 
  o‘g‘irliklar, yo‘qotishlar va boshqa chiqimlar.
  

113-jadval Xo‘jalik yurituvchi subyektda asosiy vositalarning harakat ko‘rsatkichlari tahlili (qoldiq qiymatida)