Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Xo‘jalik yurituvchi subyektning xususiy kapitali va uning 

dinamikasi tahlili 

 

O‘zgarishi 

Ko‘rsatkichlar 

yil boshiga 

qoldiq 

ko‘pa-

yishi 

kama-

yishi 

Yil oxiriga 

qoldiq 

1. Ustav kapitali 

28280 

- 

- 

28280 

2. Qo‘shilgan kapital 

116902 

- 

- 

116902 

3. Rezerv kapitali 

278317 

263511 

- 

541828 

4. Taqsimlanmagan foyda 

37000 

5400 

- 

42400 

5. Xususiy kapital bilan 

qoplanmagan zarar 

- 

- 

- 

- 

Jami: 

460499 

268911 

- 

729410 

 

Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, biz tahlil qilayotgan xo‘-

jalik  subyektining  xususiy  kapitali  yil  boshiga  nisbatan  yil  oxirida 

268911 ming so‘mga oshgan. Bu natija korxona uchun ijobiy deb qara-

lishi  lozim.  Chunki  bu  miqdor  yil  boshiga  nisbatan  salkam  60  %  ga 

yaqin oshgan. 

Bunday  o‘zgarishning  hosil  bo‘lishida  hisobot  yilida  taqsimlan-

magan  foydaning  5400  ming  so‘mga  va  rezerv  kapitalining  263511 

ming so‘mga oshuvi katta ta’sir etgan. 

Xususiy kapitalning qolgan turlari bo‘yicha yil davomidagi harakati 

kuzatilmagan. 

Ijobiy  natija  deb  qaralishini  yana  bir  tarafi  shundaki,  xususiy 

kapitalning  asosini  qo‘shilgan  va  rezerv  kapitali  tashkil  qilganidir.  Bu 

esa kelgusida korxonaning xususiy kapitali yanada ko‘payib borishidan 

dalolat beradi. 

1999-yil 28-iyunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Moli-

ya-xo‘jalik faoliyatini amalga oshirmayotgan va qonunchilikda belgilan-

gan  muddatlarda  o‘zlarining  ustav  jamg‘armalarini  shakllantirmagan 

korxonalarni  tugatish  tartibini  soddalashtirish  chora-tadbirlari  to‘g‘risi-

da»gi  farmoni  e’lon  qilindi.  Bu  farmonga  ko‘ra  moliya-xo‘jalik  faoli-

yatini amalga oshirmayotgan va qonunchilikda belgilangan muddatlarda 

o‘zlarining ustav jamg‘armalarini shakllantirmagan korxonalar faoliyati 

tuzilgan maxsus hududiy komissiyalar ko‘rsatmasiga ko‘ra to‘xtatiladi. 

---

 

526

Shunday  ekan,  yuqoridagi  jadval  ma’lumotlariga  asoslangan  holda 

bu  muammoni  hal  etish  yo‘llarini  topishimiz  kerak.  Ko‘rinib  turibdiki, 

xususiy  kapital  qiymatini  ko‘paytirishning  eng  asosiy  omili  bo‘lib, 

korxonaning  hisobot  yilida  olgan  sof  foydasi  hisoblanadi.  Faoliyat 

ko‘rsatuvchi tashkilotlar shu omil hisobiga o‘z jamg‘armalarini oshirishi 

eng  optimal  variant  deb  qaraladi.  Chunki,  bu  omilning  o‘zgarishi 

faqatgina korxonaning o‘ziga bog‘liq bo‘lib, uning har tomonlama to‘liq 

imkoniyatlarini  ishga  solib  faoliyatini  boshlashni  taqozo  etadi.  Bundan 

tashqari  boshqa  ko‘rsatkichlarning  o‘zgarishi  ham  ushbu  omil  bilan 

bevosita  bog‘liq.  Mazkur  vazifalarni  hal  etishda  talabalar  «Mahsulot 

ishlab  chiqarish  va  sotish  xarajatlari  hamda  moliyaviy  natijalarni 

aniqlash  tartibi  to‘g‘risidagi  Nizom»ni  chuqur  bilishlari,  unda  foydani 

shakllantirish muammolarini chuqur o‘rganishlari lozim