Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Mahsulot ishlab chiqarish va sotish dinamikasini tahlili 

O‘sish 

sur’ati, % 

 

O‘sish sur’ati,% 

 

 

Yillar 

Mahsulot 

ishlab 

chiqarish 

hajmi 

joriy yil 

bahosida, 

ming. 

so‘m 

 

Baho 

indeksi 

Mahsulot 

ishlab 

chiqarish 

hajmi 

bazis 

davri 

bahosida, 

ming. 

so‘m 

 

bazisli 

 

zanjirli 

 

Mahsulot 

sotish 

hajmi, 

ming 

so‘m 

 

bazisli 

 

zanjirli 

XXX1 

200000 

1,0 

200000 

100 

100 

210700 

100 

100 

XXX2 

215000 

1,30 

165384 

82,7 

82,7 

168300 

79,9 

79,9 

XXX3 

220000 

1,35 

125356 

62,6 

75,8 

170500 

81,0 

101,3 

XXX4 

339150 

1,20 

209352 

104,6 

167,0 

250000 

118,7 

146,7 

XXX5 

336006 

1,10 

254550 

127,3 

127,6 

280380 

133,1 

112,2 

 

Mahsulotlarni  sotish  majburiyatlarini  bajarilishi    korxonaning 

moliyaviy  holati,  moliyaviy  natijalariga  katta  ta’sir  qiladi.  Yaqin 

o‘tmishda  rejali  iqtisodiyot  davrida  ham  shartnomalar  tizimidan 

foydalanilgan,  ammo  yakka  mulkchilik,  ya’ni  davlat  mulkchiligining 

tanho  huquqi  hukmronlik  qilgan  zamonda  shartnomalar  reja  va 

topshiriqlarni bajarish uchun qo‘llaniladigan bir vosita hisoblangan. 

Bugungi  kunda  shartnoma  rejali  ishlab  chiqarish  va  taqsimlash 

omillariga  asoslanmaydi.  Bil’aks,  bozor  qonuniyatlari  talabiga  binoan, 

shartnomaviy  munosabatlar  tovar-pul,  ya’ni  teng  to‘lovlar  tarzida 

amalga  oshirilib,  shartnoma  ularga  huquqiy  shakl  o‘rnida  xizmat  qila 

boshladi.  Konstitutsiya,  Fuqorolik  kodeksi,  xo‘jalik  ishlarini  yuritish 

qonunlari  majmuasi,  mulkchilik,  tadbirkorlik,  korxonalar    to‘g‘risidagi 

qonunlar, boshqa me’yoriy hujjatlar shartnoma munosabatlarini tartibga 

solib turuvchi huquqiy manbalar hisoblanadi. 

  Shartnoma  ijrosi  jarayoni,  bozor  iqtisodiyoti  qonuniyatiga  ko‘ra 

moddiy  ijrodan,  ya’ni  o‘zaro  majburiyatlarning  bajarilishidan,  ijroning 

hujjatli  asosda  tasdiqlanishidan  iborat.  Shartnoma  bajarilmasligi 

korxonaga  katta  iqtisodiy  zarar  keltiribgina  qolmay,  uning  istiqbolini 

xavf  ostiga  qo‘yadi,  moliyaviy  ahvolini  inqirozga  uchrashiga  sabab 

bo‘ladi.  Mahsulotni  yetkazib  berish  shartnomasini  bajarilishi  (foizda) 

quyidagi formula asosida aniqlanadi. 

  

bunda:  

Kn- shartnoma majburiyatini bajarilishi,  % ; 

---

 

155

0

N

- shartnoma tuzish uchun mo‘ljallangan mahsulot hajmi; 

NH - yetkazib berilmagan mahsulot.   

Bozor  munosabatlari  rivojlangan  sari  rejaning  ahamiyati  tobora 

oshib boradi. Biror-bir ishlab chiqarish, xususan, tijorat g‘oyasini rejasiz 

amalga  oshirib  bo‘lmasligini  xorijiy  ishbilarmon  va  tadbirkorlar  alla-

qachon tushunib etishgan. Bu yerda gap avvalgi sobiq ittifoq davridagi 

«besh  yillik»  rejalarimiz  haqida  ketmayapti.  Xorijiy  rivojlangan 

mamlakatlarning  «besh  yillik»  rejalari  butunlay  boshqacha  usulda 

tuziladi.  Ularni  «Biznes-reja»  deb  atashadi.  Erkin  bozor  munosabatlari 

sharoitida  har  bir  xo‘jalik  yurituvchi  subyekt  o‘zining  ishlab  chiqarish 

faoliyatini hamda kelgusida amalga oshirishi mumkin bo‘lgan taktik va 

strategik rejalarini biznes-rejasida aks ettiradi.