Moliyaviy tahlilning rivojlanish tarixi va fan sifatida shakllanishi

Tahlil fanining “Audit” fani bilan bog‘liqligi.
Audit – mustaqil ekspertlar, auditorlar tomonidan korxona moliyaxo‘jalik faoliyatini tekshirishni anglatadi. Bunda nafaqat tekshirish balki
korxonaning iqtisodiy, moliyaviy faoliyatini optimallashtirish bo‘yicha
ham tavsiyalar ishlab chiqiladi.
Audit – ishonchlilik bo‘yicha mustaqil tekshiruv hisoblanadi.
Audit – auditorlarning yoki auditorlik firmalarining buxgalteriya
hisobi yoki moliyaviy hisobotlarni, buxgalteriya hujjatlari, soliqlar va
boshqa majburiyatlarni auditorlik tekshiruvini amalga oshirishdan iborat
tadbirkorlik faoliyati hisoblanadi.
Audit – bu korxonaning moliyaviy hisobotlarini ekspertizadan
o‘tkazish, buxgalteriya hisobini yuritish tartibini, xo‘jalik va moliyaviy
operatsiyalarni qonunchilik normalariga muvofiqligini, hisobotlarning
to‘liqligi va to‘g‘riligini tekshirishga qaratilgan mustaqil faoliyat turidir.
95
Audit – bu firma va kompaniyalar uchun ishlamaydigan, mustaqil
sertifikatlangan auditorlar tomonidan amalga oshiriladigan tashqi
moliyaviy nazoratdir. Audit – bu sud-buxgalteriya ekspertizasini amalga
oshiruvchi keng faoliyat turidir. Audit – bu bevosita va bilvosita
manfaatdor bo‘lgan tomonlarning nomidan ish ko‘ruvchi mustaqil
ekspertlar faoliyatidir.
Tahlilda audit va auditorlik faoliyati nafaqat axborotlar ishonchligi,
to‘liqligi, haqqoniyligini ta’minlab beruvchi sifatida balki korxona
boshqaruvi va biznes samaradorligini ta’minlashda, zaruriy axborotlar
ta’minotchisi sifatida ham qatnashadi. Shu bilan birga auditorlik
faoliyatida eng maqbul yechimga tahliliy amallardan uddaburonlik bilan
foydalanish orqaligina ega bo‘linadi.
Auditorlik faoliyati va natijalari bo‘yicha rasmiylashtiriladigan
xulosalar tahlilda eng ishonchli manba bo‘lib hisoblanadi.
Tahlil fanining iqtisodiyot nazariyasi fani bilan bog‘liqligi.
Iqtisodiyot nazariyasi – cheklangan resurslardan odilona
foydalanish orqali cheksiz ehtiyojlarni qondirishning eng samarali
yo‘llarini tanlashning ilmidir.
Iqtisodiyot nazariyasida makro va mikro iqtisodiy ko‘rsatkichlar
tizimi, ularning o‘zgarishi va rivolanish rendensiyalari tadqiq etiladi,
baholanadi.
Tahlil sabab-oqibat, induksiya-deduksiya, analiz va sintez
bog‘lanishlaridan, bozor iqtisodiyotining muhim qonuniyatlari
hisoblangan talab va taklif, qiymat, monetar qonuniyatlari, turli modellar
tizimidan iborat metodologik, ilmiy va amaliy asoslarga tayangan holda
rivojlanadi, taraqqiy etadi.