Moliyaviy bozor stavkalari

Nazorat uchun savollarga javob bering:

1. 
   Agar siz qandaydir ulushbay qimmatli qog‘ozlarga misol uchun oddiy aksiyalarga mablag‘ingizni investitsiya qilgan bo‘lsangiz, sizning qo‘ygan mablag‘ingizga daromad nechta manbadan tushadi,ularni izohlang?
   

- Agar qandaydir ulushbay qimmatli qog‘ozlarga, misol uchun oddiy aksiyalarga mablag‘imizni investitsiya qilgan bo‘lsak, bizning qo‘ygan kapitalimizga daromad (return) ikki manbadan tushadi. Birinchisi — mazkur qimmatli qog‘ozlar emitent firmasi aksionerlarga pul ko‘rinishida to‘laydigan dividendlar. Mazkur dividend to‘lovlari shartnomada keltirilmaydi va shunga ko‘ra, ularni foizli to‘lovlar deb bo‘lmaydi. Dividendlar firma direktorlar kengashining ixtiyoriga ko‘ra to‘lanadi. Aksiyador aksiyalarga egalik qilgan vaqt mobaynida aksiya bozor kur-sining o‘sishi aksiya egasi tomonidan kiritilgan kapitalning ikkinchi daromad manbai hisoblanadi. Mazkur turdagi daromadni kapitalning o‘sishi deb aytiladi (capital gain). Agar aksiya egasi kursning tushishi tufayli zarar ko‘rayotgan bo‘lsa, bu narsa kapitalning yo‘qotilishi (capital loss) deyiladi. Qo‘yilgan kapital daromadini aniqlash uchun aksiyalarga egalik qilish davomiyligi bir kundan bir necha o‘n yillikkacha bo‘lishi mumkin.

2. 
   I Bond obligatsiyalari bo‘yicha daromadlilik stavkasi qanday belgilanadi?
   

- yangi turdagi obligatsiyalar bo‘lib, o‘z investitsiyalarining real xarid qobiliyatini himoya qilishga va daromadlilikning kafolatli real stavkasini olishga harakat qiluvchi investorlar uchun ishlab chiqariladi. I Bond obligatsiyalari bo‘yicha daromadlilik stavkasi ikki alohida stavkalarning: belgilangan daromadlilik stavkasi va yarim yillik inflyatsiyaga teng o‘zgaruvchi stavka kombinatsiyasidan iborat. Belgilangan stavka obligatsiyaning muomalada bo‘lgan davrida o‘zgarishsiz bo‘ladi. Inflyatsiya darajasiga bog‘langan o‘zgaruvchan stavka esa har 6 oyda o‘zgarishi mumkin. 6 oylik inflyatsiya darajasi hamda I Bond bo‘yicha belgilangan stavkaning yig‘indisi ushbu obligatsiyalar
bo‘yicha daromadlilik stavkasi keyingi 6 oy davomida qanday bo‘lishini ko‘rsatadi .

3. 
   Bozor iqtisodiyotida daromadlilik stavkalari darajasiga tasir etuvchi omillar nimalardan iborat?
   

• 
  daromadlilik stavkalari darajasiga ta’sir etuvchi asosiy quyidagi to‘rtta omil mavjud: ishlab chiqarish vositalarining samaradorligi - shaxta, to‘g‘on, yo‘l, ko‘prik, zavod, mashinalar va tovar-moddiy zahiralarga qo‘yilgan mablag‘-lardan kutilayotgan daromadlilik stavkasi; ishlab chiqarish vositalarini ishlatish samaradorligiga nisbatan noaniqlik darajasi; odamlarning vaqtinchalik afzal ko‘rishi - odamlar qanchalik darajada tovar va xizmatlarni iste’mol qilishni ertaga emas bugun xohlaydilar; riskni yoqtirmaslik - investitsiya bo‘yicha riskni qisqartirish maqsa-dida yuqori daramadlilikdan voz kechishga rozi odamlar soni.
  

4)AQSH G‘aznachiligi tomonidan I Bond obligatsiyalarini chiqarishning qanday sababi bor?

- buning sababi AQSh G‘aznachiligi amerikaliklarning kelajak uchun omonat (jamg‘arma) qilishlarini rag‘batlantirish uchun yangi turdagi obligatsiyalarni chiqargan. G‘aznachilik investorlarga har yarim yilda narxlar o‘sishini hisobga olgan holda to‘g‘rilanadigan belgilangan foiz stavkali obligatsiyalarni taklif qilgan. Bu esa qo‘yilgan mablag‘larning xarid qobiliyatini himoya qiladi.