Молиявий ва бошқарув ҳисоби 3 – мавзу: Пул мабалағлари ва ҳисоб-китоблар ҳисоби Режа

Касса муомалалари ҳисоби

• Корхонада фақат битта касса дафтари юритилади. У рақамланган, шнурланган ва сурғучли ёки мухрланган бўлиши керак. Касса дафтарининг охирги варағида рақамланган бетлар сони кўрсатилиб, корхона раҳбари ва бош бухгалтерининг имзоси билан тасдиқлаб кўйилади.
• Касса дафтаридаги қайдлар қора қоғоз орқали икки нусхада қилинади. Ҳар куни иш охирида кассир бир кунда қилинган муомалалар якунини ҳисоблаб чиқаради, кейинги кунга кассада қолган пул миқдорини ва тўлов қайдномаси бўйича чиқимга ҳисобдан чикарилмаган суммани чиқаради.
• Иккинчи қирқма варақ (кассирнинг ҳисоботи - бир кунда касса дафтарида қилинган қайдларнинг нусхаси) кирим ва чиқим хужжатлари билан бирга бухгалтерияга топширилади ва бу ҳақда касса дафтарида қайд этилади.

Касса муомалалари ҳисоби

• Пул муомаласини янада такомиллаштириш, нақд пулсиз ҳисоб-китоблар тизимини кенгайтириш, банкдан ташқари муомалани қисқартириш ва солиқ тўлашдан бўйин товлашнинг олдини олиш максадида 2002 йил 3 августда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг "Пул маблағларининг банкдан ташқари муомаласини янада қисқартириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Қарори кабул килинди.
• Ушбу Қарорнинг 5-бандига мувофиқ. Ўзбекистон Республикаси Давлат Солиқ кўмитаси ва Марказий банки зиммасига алоҳида йирик миқдордаги пул маблағлари муомаласи, шу жумладан, нақд пул берилиши бўйича ахборотларни электрон айирбошлаш тизимини ишлаб чикиш ва жорий этиш вазифаси юклатилган.
• Бундан ташқари, ушбу Қарорнинг 10-бандига мувофиқ, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки зиммасига тижорат банклари билан биргаликда пластик карточкаларни муомалага чиқариш вазифаси юклатилган.

Касса муомалалари ҳисоби

• Касса муомалалари бухгалтерия ҳисобида қўйидаги ҳисобваракларда акс эттирилади:
• 5010—"Миллий валютадаги пул маблағлари";
• 5020—"Хорижий валютадаги пул маблағлари".
• Ушбу ҳисобваракларнинг дебет томонида корхона кассасига пул мабларларининг кирими акс эттирилади.
• Кредит томонида пул мабалағларининг чиқими, яъни корхона кассасидан тўланадиган пул маблағлари ва лимитдан ортикча пулларни банкка топшириш акс эттирилади.