Молиявий ҳисоботларни тақдим этишнинг концептуал асоси

Маълумотнинг фойдалилигини оширадиган сифат тавсифларини қўллаш 
2.37 
Маълумотнинг фойдалилигини оширадиган сифат тавсифлари максимал имкон даражасида 
таъминланиши лозим. Лекин, агар маълумот ўринли бўлмаса ёки у нимани тақдим этишга 
мўлжалланган бўлса, шуни рўйи-рост тақдим этишни таъминламаса, маълумотнинг фойдалилигини 
оширадиган сифат тавсифлари алоҳида ҳам, биргаликда ҳам маълумотни фойдали қила олмайди. 
2.38 
Маълумотнинг фойдалилигини оширадиган сифат тавсифларини қўллаш берилган изчил тартибни 
бажаришни назарда тутмайдиган такрорланувчи жараённи намоён қилади. Баъзан бир сифат 
тавсифининг қийматини максималлаштириш учун бошқа сифат тавсифи қийматини камайтиришга 
тўғри келиши мумкин. Масалан, янги стандартни перспектив қўллаш натижасида қиёсийликнинг 
вақтинча пасайиши узоқ муддатли даврда маълумотнинг ўринлилигини ёки рўйи-рост тақдим этишни 
ошириш мақсадларида ўзини оқлаши мумкин. Маълумотни лозим даражада ёритиб бериш қиёсий 
бўлмаган маълумотларни қисман қоплаши мумкин. 
Тақдим этиладиган молиявий ҳисоботларнинг фойдалилиги билан 
боғлиқ сарфларга нисбатан чеклов 
2.39 
Сарфлар молиявий ҳисоботларда тақдим этилиши мумкин бўлган маълумотга нисбатан муқаррар 
чекловни намоён қилади. Ҳисоботга доир молиявий маълумотни тақдим этиш сарфлар билан боғлиқ 
ва ушбу сарфлар мазкур маълумотни тақдим этишдан олинган наф билан оқланиши муҳимдир. 
Эътиборга олиниши лозим бўлган сарфлар ва нафларнинг бир нечта турлари мавжуд. 
2.40 
Молиявий маълумотни тақдим этувчи ташкилотлар молиявий маълумотни йиғиш, қайта ишлаш, 
текшириш ва тарқатишга катта куч сарфлайди, лекин натижада фойдаланувчилар ушбу сарфларни 
инвестициялардан самаранинг камайиши тарзида амалга оширадилар. Молиявий маълумотдан 
фойдаланувчилар шунингдек, тақдим этилган маълумотни таҳлил қилиш ва талқин қилиш бўйича 
сарфларни ҳам амалга оширадилар. Агар зарур маълумот тақдим этилмаса, фойдаланувчилар уни 
қандайдир бошқа манбалардан олиш ёки уни ҳисоб йўли билан баҳолаш учун қўшимча сарфларни 
амалга оширадилар. 
2.41 
Ўринли ва нимани тақдим этишга мўлжалланган бўлса, шуни рўйи-рост тақдим этадиган молиявий 
маълумотни тақдим этиш фойдаланувчиларга кўпроқ ишонч билан қарорлар қабул қилишга ёрдам 
беради. Бу капитал бозорларининг анча самарали фаолият кўрсатиши ва умуман иқтисодиёт учун 
капитал қийматининг пасайишига олиб келади. Алоҳида инвестор, қарз берувчи ёки бошқа кредитор 
ҳам кўпроқ хабардор бўлган ҳолда қарор қабул қилишдан наф кўради. Лекин, умумий мақсаддаги 
молиявий ҳисоботлар ҳар бир алоҳида фойдаланувчи учун ўринли бўлган барча маълумотни ўз ичига 
олиши мумкин эмас. 
2.42 
Сарфларга нисбатан чекловни қўллашда, Кенгаш аниқ маълумотни тақдим этишдан олинган наф 
ушбу маълумотни тақдим этиш ва фойдаланиш мақсадларида амалга оширилган сарфларни оқлаши 
қанчалик эҳтимолли эканини баҳолайди. Янги стандартни ишлаб чиқишда сарфларга нисбатан 
чекловни қўллаган ҳолда, Кенгаш молиявий маълумот тақдим этадиганларнинг, шунингдек ушбу 
маълумотдан фойдаланувчилар, аудиторлар, илмий доира вакиллари ва бошқа шахсларнинг кўриб 
чиқилаётган стандарт билан боғлиқ наф ва сарфларнинг кутилаётган тавсифи ва ҳажмига нисбатан 
фикрларини сўраб олади. Аксарият ҳолларда баҳолаш миқдорий ва сифатли маълумотга асосланади. 
2.43 
Индивидуал фикрларнинг ўз-ўзидан субъективлиги сабабли, молиявий маълумотнинг аниқ 
моддаларини тақдим этиш бўйича сарфлар ва нафларни баҳолаш фарқланади. Шунинг учун, Кенгаш 
молиявий ҳисоботларни тақдим этиш бўйича сарфлар ва нафларни фақат алоҳида ҳисобот берувчи 

---

Концептуал асос 
© МҲХС Фонди 
17 
ташкилотларга эмас, балки умуман молиявий ҳисоботлар тақдим этишга нисбатан кўриб чиқишга 
интилади. Бу дегани сарфлар ва нафларни баҳолаш барча ташкилотлар учун ҳар доим ҳисоботга бир 
хил талаблар қўйилишини оқлашини англатмайди. Ташкилотлар ҳажмининг фарқланиши, улар 
томондан капитал жалб қилиш усулларининг фарқланиши(очиқ бозорларда ёки хусусий тартибда), 
фойдаланувчилар эҳтиёжларининг фарқланиши ва бошқа омиллар сабабли фарқлар ўринли бўлиши 
мумкин.