Moliya va soliqlar fani bo’yicha ma`ruzalar kursi №2, 2012 ИҚтисод

© MChJ «Центр инновационных технологий»

---

MUNDARIJA
Kirish
4
1-mavzu
Mamlakatning moliya tizimi: mohiyati va mazmuni
5
2-mavzu
Davlat va mahalliy moliya
13
3-mavzu
Korxonalar moliyasi
31
4-mavzu
Sug’urta tashkilotlari moliyasi
38
5-mavzu
Uy xo’jaligi moliyasi
55
6-mavzu
Xalqaro moliya
61
7-mavzu
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati
68
8-mavzu
Soliq tizimi va soliq siyosati
83
9-mavzu
Yuridik shaxslar to’laydigan soliqlar va yig’imlar
97
10-mavzu Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish tartibi
127
Glossariy
138
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
143

---

KIRISH
“Moliya va soliqlar” fani milliy iqtisodiyotimizning yetakchi sohasi
hisoblangan milliy moliya tizimining nazariy va amaliy jihatlarini o’rganuvchi
fanlardan biri hisoblanadi. Shuning uchun ham ushbu fan iqtisodiy fanlar orasida
muhim ahamiyat kasb etuvchi asosiy fanlardan biri hisoblanadi.
Jahon xo’jaligining taraqqiyoti va globallashuvi sharoitida har bir mamlakat
milliy xo’jaligining barqarorligini ta`minlash maqsadida o’ziga xos ijtimoiy-
iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishlarini taqozo etmoqda. Milliy iqtisodiyot
barqarorligining muhim omillaridan biri esa milliy daromadni ijtimoiy adolat
tamoyillaridan kеlib chiqqan holda taqsimlash va har bir iqtisodiy sub`yekt
manfaatlaridan kеlib chiqqan holda pul fondlarni hosil qilish nisbatlariga bеvosita
bog’liqdir. Shuning uchun ham milliy moliya tizimini isloh qilish makroiqtisodiy
barqarorlik, davlat tomonidan ijtimoiy kafolatlarining moliyaviy asoslarini
ta`minlanishida hal qiluvchi rol o’ynaydi.
“Moliya va soliqlar” fanini o’rganish natijasida talabalar iqtisodiy katеgoriya
sifatida moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati, moliya tizimining bo’g’inlari va
ularning alohida tavsifi, turli mulkchilik shakllarida faoliyat yuritayotgan xo’jalik
sub`yektlari moliyasining xususiyatlari, sug’urta munosabatlarining moliyaviy
jihatlari to’g’risida bilim ko’nikmalarga ega bo’ladilar. Xalqaro moliyaviy
munosabatlar va uning hozirgi globallashuv sharoitidagi rivojlanish tеndеnsiyalari,
soliqlarning ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, yuridik va jismoniy shaxslardan
undiriladigan soliqlar to’g’risida bilim ko’nikmalariga ega bo’ladilar.
“Moliya va soliqlar” fani hozirgi jahon moliyaviy iqtisodiy-inqirozi sharoitida
milliy iqtisodiyotda moliya tizimining ahamiyati qanchalik yuqori ekanligi va
moliyaviy rеsurslarni vujudga kеlishi va uni sarflanishining umumiy qonuniyatlari
hamda mavjud mеxanizmi to’g’risida nazariy va amaliy bilimlarni qamrab oladi.
Ushbu fan mamlakatimizda amalga oshirilayotgan byudjet-soliq siyosati va
uning ustuvor yo’nalishlarining ilmiy-nazariy asoslarini qamrab oladi. Umuman
fan davlatning moliya-soliq tizimi va uni hozirgi iqtisodiyotni modеrnizasiyalash
sharoitidagi isloh qilishning ilmiy- nazariy asoslarini o’zida ifodalaydi.

---