Молия тизими режа

Унитар давлат

• шундай давлатки, унда марказий ҳукумат охир оқибатда энг олий ҳокимият бўлади. Унитар давлат - давлат тузилиши шакли; бунда давлат ҳудуди таркибида, федерациядан фарқли равишда, федератив бирликлар (штатлар, ерлар) бўлмайди, балки у маъмурий-худудий бирликлар (туманлар, вилоятлар, кантонлар ва ҳоказо)га бўлинган бўлади. Мазкур мустақил қисмлар давлат суверенитети аломатларига эга эмас. Бундай давлатда олий органларнинг ягона тизими ҳамда ягона қонунчилик (Конституция, фуқаролик қонунчилиги, олий давлат ҳокимияти) бўлади.

Унитар давлатларда икки поғонали бюджет тизими амал қилади:

Федератив давлат

Федератив асосда таркиб топган давлатларда уч поғонали бюджет тизими амал қилади:

• Хўжалик юритувчи субъектлар молияси

• Молия тизимининг ана шу соҳасида даромадларнинг асосий қисми шаклланади ва улар, охир оқибатда давлат томонидан ўрнатилган қоидаларга мувофиқ равишда қайта тақсимланиб, барча даражадаги бюджетлар ва нобюджет фондларининг даромадларини шакллантиради

• Бир вақтнинг ўзида бюджет (молиявий) маблағлар(и)нинг катта қисми тўғридан-тўғри бюджетдан молиялаштириш, бюджет ссудалари ва давлат кафолатлари шаклида корхоналарнинг жорий ва инвестицион фаолиятларини молиялаштиришга йўналтирилиши мумкин

• Молия тизимининг бу соҳаси тижорат корхоналари ва ташкилотлари молияси, молиявий воситачилар молияси ва нотижорат ташкилотлар молияси каби бўғинлардан ташкил топади

• Тижорат корхоналари ва ташкилотлари молияси

• Бу соҳа корхоналари

• реал равишда молиявий мустақилликка эга

• маҳсулотни сотишдан олинган тушумни уларнинг ўзи мустақил равишда тақсимлайди

• ўзларининг ихтиёрига кўра фойдадан фойдаланадилар

• молиявий бозорнинг ресурсларидан – банк кредитлари, облигациялар эмиссияси, молиявий бозорнинг бошқа инструментларидан фойдаланган ҳолда инвестициялаштириш учун зарур бўлган маблағларни қидириб топадилар

• ишлаб чиқариш ва социал фондларни шакллантирадилар

• Нотижорат асосда хўжалик юритишнинг
• асосий хусусиятлари

• фаолиятнинг фойда олишга эмас, балки маълум бир миссияга эришишга йўналтирилганлиги

• эълон қилинган мақсадларга эришиш учун олинган фойдадан восита сифатида фойдаланиш

• бозор хўжалигининг иқтисодий самарадорлиги ва фаолиятнинг социал самарадорлигини биргаликда қўшиб олиб бориш

• Нотижорат ташкилотлари фаолиятининг
• молиявий манбаларини

• бюджетдан ажратмалари

• тижорат фаолиятидан олинадиган даромадлар

• тижорат тузилмалари ва хусусий шахсларнинг ҳомийлик ёрдамлари

• таъсисчилардан доимий равишда ва бир вақтнинг ўзида тушиб туриши мумкин бўлган тушилмалар

• қонун билан таъқиқланмаган бошқа тушилмалардан келган тушилмалар

• ... ни қамраб оладики, улар ёрдамида

• давлат ташкилотлари
•  

• хусусий компаниялар

• уй хўжалик-лари
•  

• ўзлари томонидан қабул қилинган молиявий қарорларни амалга оширадилар (ҳаётга тадбиқ этадилар)

• Молиявий тизим

• Молиявий хизматлар тақдим этувчи
•  

• бошқа институтлар

• фирма-
• лар

• воситачи-
• лар

• бозор-
• лар

• Асосий иши молиявий хизматлар тақдим этиш ва молиявий маҳсулотлар савдосидан иборат бўлган фирмалар молиявий воситачилар деб аталади. Уларнинг таркиби, асосан, банклар, инвестицион ва суғурта компанияларидан иборат. Молиявий воситачиларнинг молиявий хизматлари қаторига ҳисобрақамларни очиш, тижорат қарзлари ва ипотека кредитларини бериш, суғурта шартномаларининг кенг доирасида иштирок этишга йўл очиш киради.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!!