“Moliya” kafedrasi

100$ ning turli intervallardagi diskontlangan qiymati 
 
r FOIZDA 1 YIL UCHUN 
r =  
2% 
5% 
10% 
15% 
Yillik diskontlanadi 
$102.0 
$105.00 
$110.00 
$115.00 
Yarim 
yillik 
diskontlanadi 
102.01 
105.06 
110.25 
115.56 
Choraklik 
diskontlanadi 
102.02 
105.09 
110.38 
115.87 
Oylik diskontlanadi 
102.02 
105.12 
110.47 
116.08 
Haftalik  diskontlanadi 
(52) 
102.02 
105.12 
110.51 
116.16 
Kunlik  diskontlanadi 
(365) 
102.02 
105.13 
110.52 
116.18 
r FOIZDA 10 YIL UCHUN 
r =  
2% 
5% 
10% 
15% 
Yillik diskontlanadi 
$121.90 
$162.89 
$259.37 
$404.56 
Yarim 
yillik 
diskontlanadi 
122.02 
163.86 
265.33 
424.79 
Choraklik 
diskontlanadi 
122.08 
164.36 
268.51 
436.04 
Oylik diskontlanadi 
122.10 
164.70 
270.70 
444.02 
Haftalik  diskontlanadi 
(52) 
122.14 
164.83 
271.57 
447.20 
Kunlik  diskontlanadi 
(365) 
122.14 
164.87 
271.79 
448.03 
 
(6% ÷ 365) har kuniga to’g’ri keladi. Biz 5-4 jadvaldan foydalanib yillararo 
diskontlashni  ko’rishimiz  mumkin.  Chunki  “foizdan  foiz  olinadi“diskontlash 
davrining  uzoqligini  bildiradi,  diskontlanayotgan  davr  uzunligi  va  samarali  foiz 
stavka  o’rtasida  teskari  aloqa  mavjud.  Diskontlash  davri  qancha  kam  bo’lsa 
samarali  foiz  stavka  shuncha  yuqori  bo’ladi.  Va  aksincha  diskontlash  davri 
qamchalik uzoq bo’lsa, samarali foiz stavkasi past bo’ladi. 
 
4.  Bir xil bo’lmagan pul oqimlarining joriy qiymatini aniqlash
83
  
 
Teng bo’lmagan pul oqimlari va doimiy annuitetlar. Ba’zi loyihalar yagona 
pul  oqimi  va  ba’zilar  annuitetlardan  iborat  bo’lsa  ham,  ko’pchilik  loyihalar  bir 
qancha  yillar  davomida  teng  bo’lmagan  pul  oqimlariga  ega  bo’ladi.  10-bob 
ko’chmas  mulkka investitsiya qilish masalasini tahlil qiladi va bu holatga tez tez 
                                                           
83
 Athur J. Keovn, John D. Martin, J. William Petty, Foundations of Finance, Global Edition, 9/E, Pearson 2016, 
161-164p. 

---

139 
 
duch  keladi.  Biz  bunda  turli  pul  oqimlariga  ega  loyihalarning  joriy  qiymatlariga 
emas  balki,  shu  loyihadan  shakllangan  kirim  va  chiqimlarni  o’rganib,  loyihaning 
joriy  qiymatini  aniqlaymiz.  Shunga  qaramay,  bu  yetarli  bo’lmaydi  chunki  har 
qanday pul oqimining joriy qiymati bugungi dollarda o’lchanadi va uni solishtirsh 
mumkin  bo’ladi,  shuningdek,  pul  kirimlaridan  pul  chiqimlari  ayirib  tashlanadi, 
barcha  pul  oqimlari  bugungi  dollarda  hisoblanadi.  Masalan,  biz  quyidagi  pul 
oqimlarining joriy qiymatlarini aniqlamoqchi bo’lsak: 
Yil 
Pul oqimi 
Yil 
Pul oqimi 
1 
$0 
6 
500 
2 
200 
7 
500 
3 
-400 
8 
500 
4 
500 
9 
500 
5 
500 
10 
500 
 
Diskont  stavka  6%  belgilansa,  diksontlangan  pul  oqimlarini  joriy  davrga 
keltirishimiz  mumkin  va  umumiy  qiymatini  musbat  pul  oqimlarini  qo’shish  va 
manfiy  pul  oqimlarini  ayirish  orqali  hisoblaymiz.  Shuningdek,  masalaga  4-yildan 
10-yilga qadar $500 annuitetni qo’shsak, u yanada qiyinlashadi. Buni moslashtirish 
uchun  annuitetni  4  yil  boshiga  diskontlaymiz  (yoki  ohiriga)  va  o’sha  davr  joriy 
qiymatini  aniqlaymiz.  So’ngra  yagona  pul  oqimini  (7-yillik  annuitetning  joriy 
qiymati)  joriy  davrga  keltirib  olamiz.  Natijada  u  ikki  marta  diskontlanadi, 
birinchisi  3  davr  ohiriga  keltiriladi,  so’ng  joriy  davrga  ketiriladi.  Bu  5  jadvalda 
grafik jihatdan ko’rsatilgan va 6 jadvalda raqamlarda ifodalangan. Shunday qilib, 
teng bo’lmagan pul oqimlarining joriy qiymati 2185.69 dollarga teng. 
 
15.3-jadval