“Moliya” kafedrasi

Moliyaviy tizim 
moliyaviy xizmatlar taqdim etuvchi 
 
boshqa 
institutlar 
firma- 
lar 
vositachi- 
lar 
bozor- 
lar 
...ni qamrab oladiki, ular yordamida  
davlat 
tashkilotlari 
 
xususiy 
kompaniyalar
 
uy xo’jalik-lari 
 
o’zlari tomonidan qabul qilingan moliyaviy 
qarorlarni amalga oshiradilar 
 (hayotga tadbiq etadilar) 

---

33 
 
yagona tarkibiy tuzilmaga birlashtiruvchi global kompyuter va telekommunikatsiya 
tarmoqlari bilan ifodalangan.  
Asosiy  ishi  moliyaviy  xizmatlar  taqdim  etish  va  moliyaviy  mahsu-lotlar 
savdosidan  iborat  bo‘lgan  firmalar  moliyaviy  vositachilar  deb  ataladi.  Ularning 
tarkibi,  asosan,  banklar,  investitsion  va  sug‘urta  kom-paniyalaridan  iborat. 
Moliyaviy  vositachilarning  moliyaviy  xizmatlari  qatoriga hisobraqamlarni ochish, 
tijorat  qarzlari  va  ipoteka
31
  kredit-larini  berish,  sug‘urta  shartnomalarining  keng 
doirasiga hamda o‘zaro jam-g‘armalarda ishtirok etishga yo‘l ochish kiradi. 
Zamonaviy  moliyaviy  tizim  global  (dunyo  miqyosidagi)  xarakterga  ega. 
Moliyaviy  bozorlar  va  vositachilar  bir-birlari  bilan  keng  qamrovli  xalqaro 
telekommunikatsiya tarmog‘i orqali o‘zaro bog‘liq bo‘lib, to‘lovlarni o‘tkazish va 
qimmatli  qog‘ozlar  savdosi  aslida  shu  tarmoq  tufayli  kecha-yu-kunduz  amalga 
oshirilmoqda.  Shunday  qilib,  aytaylik,  agar  Germaniyada  joylashgan  yirik 
uyushma  (korporatsiya)  yangi loyihani  moliyalashtirishga qaror  qilmoqchi bo‘lsa, 
unda u sarmoyaga oid har qanday imkoniyatlarni, jumladan, aksiyalarni chiqarish 
va  London  yoki  Nyu-York  fond  birjalarida  sotish  yoki  biror-bir  yapon  pensiya 
fondidan  qarz  olish  va  hokazolarni  ko‘rib  chiqadi.  Buning  ustiga  so‘ngi  holatda 
qarz  yevro,  shu-ningdek,  yapon  iyenasi  yoki  AQSh  dollarida  ham  taqdim  etilishi 
mumkin.