“Moliya” kafedrasi

Balans  (balance  sheet).  Firma  balansi  uning  muayyan  vaqt  oralig‘idagi 
aktivlarini (ya’ni, firma nimaga egalik qilsa, shularni) va majburi-yatlarini (ya’ni, 
barcha  qarzlarini)  aks  ettiradi.  Aktivlar  (assets)  va  majburiyatlar  (liabilities) 
o‘rtasidagi  farq  kompaniyaning  sof  qiymatini  (net  worth)  tashkil  etadi.  Uni, 
shuningdek,  o‘z  (xususiy)  kapitali  (owners’  equity)  deb  ham  ataydilar. 
Korporatsiyalarda sof qiymat aksiyadorlik kapitali qiymati (yoki netto-qiymat) deb 
ataladi. 
Mamlakatimizdagi  Buxgalteriya  hisobi  milliy  standartlari  (BHMS),  AQShda 
esa  qabul  qilingan  va  buxgalteriya  hisobi  bo‘yicha  xalqaro  standartlarni  aks 
ettiradigan  Buxgalteriya  hisobi  yuritishning  umumiy  prinsiplari  va  qoidalariga 
(GAAP – generally accepted accounting principles) muvofiq kompaniya balansida 
aks etilgan aktivlar, majburiyatlar va xususiy kapital qiymati o‘zining boshlang‘ich 
qiymatiga  (historical  value)  ko‘ra  baholanishi  kerak  (ya’ni,  dastlab  sotib  olingan 
narxi  bo‘yicha).  Bu  qoidalar  Moliyaviy  hisob  Stanlartlari  bo‘yicha  Kengash 
(AQSh) (Financial Accounting Standard Board) tomonidan vaqti-vaqti bilan qayta 
ko‘rib chiqiladi va o‘zgartirishlar kiritiladi. Aksiyalari AQSh fond birjasida rasmiy 
sotuvga  qo‘yilishini  istagan  har  qanday  xorijiy  va  Amerika  kompaniyasi 
hisobotlarni  mazkur  buxgalteriya  hisobi  standartlari  asosida  olib  borishi  va 
Qimmatli  qog‘ozlar  va  birjalar  bo‘yicha  komissiyaga  (SEC)  moliyaviy  hisobot