Moliya instituti I. Ochilov

Lizing muomalalarini buxgalteriyada hisobga olish

Lizing muomalalarining buxgalteriya hisobi «Lizing hisobi» nomli 6-son BHMAga asosan yuritiladi.

Moliyaviy lizing quyidagi shartlarning birortasiga javob berishi lozim:

• 
  lizing muddati 12 oydan ortiq bo’lishi kerak;
  
• 
  lizing muddati aktivning xizmat muddatining sakson foizidan kamni tashkil etmasligi;
  
• 
  lizing oluvchi aktivni qat’iy belgilangan narxda yoki lizing muddatidan so’ng aniqlanadigan narxda sotib olish huquqiga ega bo’lsa;
  
• 
  lizing muddati tugagach lizing aktivlarining qoldiq qiymati lizing muddati boshiga bo’lgan dastlabki qiymatiga nisbatan yigirma foizdan kam bo’lsa;
  
• 
  lizing davridagi lizing to’lovlari summasi lizing aktivlari qiymatidan to’qson foizdan ortiq bo’lsa.
  

Operativ lizingning muddati mulkning xizmat qilish muddatiga nisbatan qisqa (bir yildan kam) va lizing to’lovlari lizing beruvchining barcha xarajatlarini qoplamaydi. Bunda ijaraga berilgan aktivning qiymati va mulkchilik huquqi ijaraga beruvchida qoladi.

Operativ lizing hisobi. Shartnoma asosida asosiy vositalar ob’ekti qisqa muddatli ijaraga berilganida ijaraga beruvchi olinadigan ijara haqi summasini 4820-«Operativ lizing bo’yicha olinadigan to’lovlar» hisobvarag’ida hisobga oladi. Bu hisobvaraq aktiv bo’lib, uning debetida operativ lizing bo’yicha ijarachilardan olinadigan summa, kreditida esa pul mablag’larini hisobga oladigan hisobvaraqlar bilan o’zaro aloqador holda olingan ijara haqi summasi aks ettiriladi.

Qisqa muddatli ijaraga berishdan daromad olinsa, quyidagi buxgalteriya yozuvi amalga oshiriladi:

D-t 4820-«Operativ lizing bo’yicha olinadigan to’lovlar» hisobvarag’i K-t 9350-«Operativ lizing bo’yicha olingan daromad» hisobvarag’i.

Ijara haqi summasi hisob-kitob schyotiga kelib tushganida hisobda quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan aks ettiriladi:

D-t 5110-«Hisob-kitob schyoti»

K-t 4820-«Operativ lizing bo’yicha olinadigan to’lovlar».

Asosiy vositalar ob’ektini qisqa muddatli ijaraga oluvchi ijaraga olingan ob’ektning balans qiymatini balansdan tashqari 001-«Operativ lizing bo’yicha olingan asosiy vositalar» hisobvarag’iga kirim qiladi va to’lashga tegishli ijara haqi summasini ijaraga olingan ob’ektdan qaerda foydalanilishiga qarab xarajatlarni hisobga oluvchi tegishli hisobvaraqlarni (2010, 2310, 2510, 94) debetlab, 6910-«To’lanadigan operativ lizing» hisobvarag’ining kreditiga yoziladi. Ijara haqi summasi to’langanida quyidagicha yozuv qilinadi:

D-t 6910-«To’lanadigan operativ lizing» K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti».

Operativ lizing bo’yicha ijara muddati tugagach, ijaraga olingan ob’ektning balans qiymati balansdan tashqari 001-«Operativ lizing bo’yicha olingan asosiy vositalar» hisobvarag’idan chiqim qilinadi.