«Молия» илмий журнали Ўзбекистон Республикаси Олий аттестация комис

3/2022
Статистика иши
кичик тадбиркорлик ва фермер хўжаликларига эътиборни кучайтиришга, банк 
молия тизимини такомиллаштиришга, янги солиқ тизимини яратишга қаратиш 
лозим. Республика шаҳар ва туманларининг ижтимоий - иқтисодий кичик бизнес ва 
хусусий тадбиркорлик кўрсаткичларини инобатга олган ҳолда рейтингини аниқлаб 
олиш лозим. 
Ҳудудларнинг кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик кўрсаткичлари бўйича 
рейтингини баҳолаш босқич (қадам)лари қуйидагича бўлади:
1-босқич.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг асосий кўрсаткичларини 
аниқлаб олиш.
2-босқич.
Ҳар бир кўрсаткич бўйича унинг энг катта (максимал) қиймати 
танлаб олинади:
Бу ерда, i- қаралаётган кўрсаткич, j – ҳудуд; n – ҳудудлар сони.
3-босқич.
Ҳар бир кўрсаткич бўйича вилоятларнинг рейтинги аниқланади. 
Ҳудуларнинг рейтингини аниқлашда қуйидаги формуладан фойдаланилади:
бу ерда, R
ij ─ 
j ҳудуднинг i кўрсаткич бўйича рейтинг бали;
К
ij ─
i кўрсаткичнинг j ҳудуддаги қиймати;
max (K
ij
)
─
i кўрсаткичнинг максимал қиймати.
4-босқич.
Ҳар бир ҳудуд бўйича аниқланган кўрсаткичлар рейтингини 
йиғиндиси кўрсаткичлар сонига бўлинади:
Бу ерда, R
j ─
j ҳудуднинг умумлаштирувчи рейтинг бали. 
5-босқич: 
Рейтинг бали бўйича ҳудулар 3 та гуруҳга ажратилади (юқори, ўрта 
ва паст даража). Бунда гуруҳлаш оралиғини аниқлаш учун қуйидаги формуладан 
фойдаланилади:
Бу ерда, R
max
ва R
min
ҳудуд (Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳар 
ва вилоятларни умумлаштурувчи рейтинг бали).
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг асосий кўрсаткичларини 
қуйидагиларни оламиз:
1. Кичик корхона ва микрофирмалар томонидан ишлаб чиқарилган инновацион 
товарлар, ишлар ва хизматлар (фермер ва деҳқон хўжаликларисиз, млрд. сўм).
2. Кичик корхона ва микрофирмалар томонидан технологик, маркетинг, 
ташкилий инновацияларга қилинган харажатлар (фермер ва деҳқон хўжаликларисиз, 
млрд. сўм).

---

123