Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

N = X x U x K
Bu yerda: N – tugallanmagan ishlab chiqarish bо‘yicha aylanma

mablag’larning normativi;

X – mahsulotni ishlab chiqarishga qilinadigan

bir kunlik xarajatlar;

U – ishlab chiqarish siklining uzoqligi

(kunlarda);

K – xarajatlarning о‘sib borish koyeffisiyenti.
Mahsulotni ishlab chiqarishga qilinadigan bir kunlik xara-jatlar chorak davomida tannarx bо‘yicha ishlab chiqarilgan tovar mahsuloti qiymatini tyegishli chorakdagi 90 kunga bо‘lib topiladi.

Ishlab chiqarish siklining davomiyligi quyidagilar bilan belgilanadi:

• 
  bevosita ishlov berish jarayoniga tyegishli vaqt (texno-logik zaxira);
  
• 
  ishlov beriluvchi buYumlarning ish joylarida joylashishi (transport zaxirasi);
  
• 
  aylanma zaxirasi (ishlov berish opyerasiyalari oralig’idagi vaqtlar);
  
• 
  sug’urta zaxirasi (uzilishlar sodir bо‘ladigan vaziyatlar uchun).
  

Xarajatlarning о‘sib borish koyeffisiyenti tugallanmagan ishlab chiqarishdagi buYum о‘rtacha tannarxining ishlab chiqarish xarajatlarining umumiy summasiga nisbati bilan aniqlanadi.

Albatta, zaxiralarni mohirona boshqarish myenyejmyent va XYUS ishlab chiqarish xodimlaridan inflyasiyani hisobga olishni, sifat va chiqariladigan tovarning bozorda talab yega yekanligi ustidan uzluksiz nazorat olib borishni, bahosi va istye’mol xusu-siyatlariga kо‘ra XYUS tomonidan chiqariladigan mahsulotlarning istye’molchilar talabiga qarab о‘zgarishini qondirishni talab qiladi.