Молекулаларнинг энергетик поғоналари ва улар ўртасидаги ўтишлар Реакциялар энергетикаси

Экстенсив катталиклар кўпинча модданинг миқдорига боғлиқ бўлган фактор ҳам дейилади. Интесив хосса эса модда миқдорига боғлиқ бўлмайди

• Экстенсив катталиклар кўпинча модданинг миқдорига боғлиқ бўлган фактор ҳам дейилади. Интесив хосса эса модда миқдорига боғлиқ бўлмайди
• Кимёвий реакцияларнинг кўпчилиги иссиқлик ажралиб чиқиши ёки ютилиши билан содир бўлади. Иссиқлик ҳам энергиядир. «Иссиқ» ва «совуқ» тушунчалари система(модда) нинг температурасини билдиради ва улар атом ва молекуланинг хаотик (бетартиб) ҳаракати билан боғлиқ. Атом ва молекулалар доим узликсиз ҳаракатда бўлади. Айрим ҳалда бу харакат энг қуйи температура - абсолют нолда ҳам тўхтамайди. Атом ва молекулаларнинг ўртача харакат кинетик энергияси қанча катта бўлса, температура шунча катта бўлади.
• Молекула бир атомдан ташкил топган бўлса, унинг кинетик энергияси фақат илгарлама ҳаракат билан боғлиқ. Модда газ ҳолатида бўлса, унинг бирор молекуласи бошқа бир молекула ёки идиш девори билан тўқнашгунча илгарланма харакатда бўлади. Молекулани эластик шар резина коптокга ўхшатиш мумкин. Молекулалар тўқнашгандан кейин уларнинг ҳар қайсиси ҳар томонга «учиб» кетади.
• Молекула икки ёки ундан ортиқ атомдан ташкил топган бўлса, молекуланинг кинетик энергиясига ундаги атомларнинг тебранма ва айланма ҳаракат энергияси ҳам қўшилади. Чунки молекула ичидаги атомлар тебранма ва айланма ҳаракатда бўлади.
• Молекулар тўқнашганда тебранма ва айланма харакат энергияси ҳам ўзгаради. Қаттиқ ва суюқ моддалар молекулаларининг иссиқлик харакати газларнинг иссиқлик харакатига ўхшаш. Фарқ шундаки, суюқ ва қаттиқ модда молекулалари газларники каби эркин харакатлана олмайди. Шунинг учун ҳам суюқ ва қаттиқ моддаларда иссиқлик харакати асосан атомларнинг тебранма ва айланма харакатидан иборат.

Энтальпия

•  

Алкан, алкен ва бирламчи спиртларнинг стандарт ёниш энтальпиялари

Кўп атомли молекулалар энергияси.

Углеводородларнинг ҳосил бўлиш энергияси бўйича фикрларни умумлаштириш

• 1. Углеводородларда ҳосил бўлиш энергияси молекуладаги атомлар сонига монотон равишда чизиқли боғлиқ бўлади. Молекулада боғ сони қанча кўп бўлса унинг ҳосил бўлиш энергияси ҳам шунча юқори бўлади.
• 2. Молекуланинг ҳосил бўлиш энергиясини монотон равишда чизиқли ўзгариши ҳосил бўлиш энергиясининг аддитивлигини кўрсатади, яъни молекулани алоҳида олинган боғларнинг энергияларини йиғиндилари сифатида қаралиши мумкин. Бироқ бундай аддитивлик ҳар бир гомологик қаторнинг биринчи вакилларида амал қилмайди. Шунинг учун бу ерда ҳақиқий аддитивлик ҳақида эмас балки ушбу молекулаларнинг барча хоссаларини гомологиклиги ҳақида фикр юритиш мақсадга мувофиқ бўлади. Бундан фақат боғларнинг ўзаро таъсири нисбатан кичик масофаларда, яъни уларнинг электрон булутлари ўзаро таъсирлашиб, бу таъсир кўрилаётган боғдан узоқлашган сари тезда камайиб боради.

• Молекула – бу…

• …системанинг тўлиқ энергиясини
• минималь кўриниши

• Кимёвий боғ ҳосил бўлиш жараёнининг
• термодинамикаси

• Энтальпия
• фактори

• Энтропия
• фактори

• Жараён ўз-ўзидан боради, яъни ∆ G <0

•