Mol, Molyar massa va massa

VI. BOB. Kimyoviy reaksiya tezligi. Kimyoviy muvozanat.
1. Kimyoviy reaksiya tezligi va unga ta’sir etuvchi omillar.

aA+bB=cC+dD reaksiya uchun υ=k·[A]^a·[B]^b

C₁-moddaning boshlang’ich konsentratsiyasi; C₁-moddaning oxirgi konsentratsiyasi; Δt-reaksiya davom etgan vaqt.

-t₁ temperaturada reaksiya tezligi -t₂ temperaturada reaksiya tezligi
γ- reaksiya tezligining temperatura koeffisenti t₁-boshlang’ich harorat t₂-oxirgi harorat
-t₁ temperaturada reaksiyaning davom etgan vaqti; -t₂ temperaturada reaksiyaning davom etgan vaqti; k₁,k₂-reaksiyaning tezlik konstontalari.

1. Reaksiya boshlanmasdan oldin moddaning konsentratsiyasi 1,6 mol/l bo’lib 5 minutdan so’ng uning konsentratsiyasi 0,2 mol/l ga teng bo’ldi. Reaksiya tezligini (mol/l·s) aniqlang. J: 4,67·10^-3 mol/l·s.

2. Reaksiya tezligi 0,03 mol/l·s ga teng. Moddaning boshlang’ich konsentratsiyasi 3,4 mol/l bo’lsa, moddaning reaksiyadan keyingi konsentratsiyasini aniqlang. Reaksiya 1,5 minut davom etgan J: 6,1 mol/l.
3. Reaksiya 3,5 minut davom etgan. Shu vaqt ichida modda konsentratsiyasi 7,3 mol/l ga o’zgargan. Reaksiya tezligini aniqlang. J: 3,476·10^-2 mol/l·s.
4. Reaksiya davomida moddaning konsentratsiyasi 6,8 mol/l dan 3,4 mol/l gacha kamaygan. Reaksiya 30 sekund davom etgan. Reaksiya tezligini aniqlang.
J: 0,1133 mol/l·s.
5. Ushbu reaksiyadagi 2NH₃→ N₂ + 3H₂ ammiakning hajmi 3 marta oshirilsa, reaksiya tezligi qanday o’zgaradi? J: 9 marta oshadi.
6. Vodorod xlorid (HCl) hosil bo’lish reaksiyasida vodorodning hajmini 3 marta xlorning hajmini 7 marta oshirsak, reaksiya tezligi necha marta oshadi? J: 21.
7. 2CO + O₂ = 2CO₂ ushbu sisteamada bosim 4 marta oshirilsa, reaksiya tezligi necha marta oshadi? J: 64.
8. Ammiak hosil bo’lish reaksiyasida bosim 3 marta oshirilsa, reaksiya tezligi necha marta oshadi? J: 81.
9. Ammiak hosil bo’lish reaksiyasida azotning konsentratsiyasi 3 marta vodorodniki 2 marta oshirilsa, reaksiya tezligi necha marta oshadi? J: 24.
10. 2NO + O₂ = 2NO₂ ushbu jarayonda NO ning konsentratsiyasi 7 marta oshirilsa, reaksiya tezligi nech marta oshadi? J: 49.
11. Temperatura koeffisenti 4 bo’lgan reaksion sistema temperaturasi 100 ⁰C dan 130 ⁰C gacha oshganda reaksiya tezligini hisoblang. J: 64.
12. Temperatura koeffisenti 2 bo’lgan reaksion muhit temperaturasi 30 ⁰C ga ortganda reaksiya tezligi necha marta oshadi? J: 8.
13. Agar reaksiyaning temperatura koeffisenti 3 ga teng bo’lsa, reaksiya tezligini 27 barobar oshirish uchun temperaturani qanchaga ko’tarish kerak? J: 30.
14. Temperatura koeffisenti 4 ga teng bo’lgan reaksiya tezligini 256 marta oshirish uchun temperaturani necha gradusga ko’tarish kerak? J: 40.
15. 20 ⁰C da reaksiya 9 minut davom etadi. γ=3 bo’lganda shu reaksiya 1 minut davom etishi uchun temperaturani nech gradusga o’zgartirish kerak? J: 40.
16. Temperatura 20 ⁰C dan 60 ⁰C ga ortganda reaksiya tezligi 81 marta ortgan. Reaksiya tezligining temperatura koeffisentini hisoblang. J: 3.
17. Reaksion muhit 50 ⁰C dan 30 ⁰C gacha sovutilganda reaksiyaning tezligi 16 marta kamaysa, reaksiyaning temperatura koeffisentini toping. J: 4.
18. Temperatura 20 ⁰C dan 50 ⁰C gacha ko’tarilganda reaksiya tezligi 27 marta ortgan. Reaksiya tezligining temperatura koeffisentini toping. J: 3.
19. 37 ⁰C da reaksiya 150 sekundda tugaydi. Shu reaksiya 47 ⁰C da qancha vaqtda tugaydi? γ=2. J: 75 s.
20. 10 ⁰C da reaksiya 10 minutda tugaydi. Shu reaksiya 50 ⁰C da qancha vaqtda tugaydi? γ=3. J: 7,4 s.
21. γ=3 bo’lgan reaksiya 40 ⁰C da 180 sekundda tugaydi. Shu reaksiya 60 ⁰C da qancha vaqtda tugaydi? J: 20 s.
22. Reaksiya 90 ⁰C da 30 sekund davom etadi. 70 ⁰C da esa 1,5 minutda tugaydi.
γ ni aniqlang. J: 1,74.
23. Kimyoviy reaksiyaning tezlik konstontasi 100 ⁰C da 6·10^-4 ga teng, 150 ⁰C da esa 14,6·10^-2 ga teng. Reaksiya tezligining temperatura koeffisentini hisoblang. J: 3.
24. Reaksiyaning tezlik konstontasi 140 ⁰C da 5,75·10^-4 ga, 180 ⁰C da esa 9,2·10^-3 ga teng. Reaksiya tezligining temperatura koeffisentini aniqlang. J: 2.
25. Reaksiyaning tezlik konstontasi 150 ⁰C da 9,2·10^-4 ga, 100 ⁰C da esa 2,875·10^-5 ga teng. Reaksiya tezligining temperatura koeffisentini hisoblang. J: 2.