Moʻjizaviy temir

Moʻjizaviy temir

Temir moddasi Qurʻonda katta eʻtibor berilgan elementlardan biridir. «Hadid» surasi temir haqida bizga shunday xabar beradi:

Yana, Biz temirni tushirdik. Unda quvvat va odamlar uchun manfaatlar bordir ... («Hadid» surasi, 25-oyat)
Oyatda «Biz tushirdik» deb tarjima qilingan va temir uchun ishlatilgan «anzataa» soʻzi temirning odamlarga foyda keltirishi uchun berilganligini tushuntiruvchi majoziy maʻnoga ega deb hisoblash mumkin. Biroq soʻzning adabiy maʻnosini, yaʻni yomgʻir va Quyosh nurlari holatida «osmondan jismonan tushirilgan» ligini eʻtiborga oladigan boʻlsak, biz bu oyatning juda ahamiyatli bir ilmiy moʻjizaga ishora qilayotganligini tushunib yetamiz. Chunki zamonaviy astronomik kashfiyotlar bizning dunyoimizda mavjud boʻlgan temir tashqi kosmosdagi ulkan yulduzlardan kelganligini aniqlab berdi.

Nafaqat Yerdagi, balki butun Quyosh sistemasidagi temir ham tashqi kosmosdan kelgan, chunki Quyoshdagi temperatura temirning shakllanishi uchun yetarli emas. Quyosh yuzasi temperaturasi 6000 daraja Selsiy (11000°Farangeyt), yadrosi temperaturasi esa tax-minan 20 million daraja (36 million daraja Farangeyt) ga yetadi. Temir faqatgina Quyoshdan ancha katta boʻlgan, temperaturasi bir necha yuz million darajaga yetuvchi yulduzlarda hosil boʻlishi mumkin. Yulduzlardagi temir miqdori maʻlum bir darajadan oshgach, yulduz uni uzoq vaqt oʻzida saqlab tura olmaydi va natijada portlaydi va bu «yangi yulduz» yoki «oʻta yangi yulduz» deb nom olgan. Bu portlashlar temirning kosmosga chiqib ketishiga imkon yaratadi
Ilmiy manbalardan biri bu mavzu yuzasidan quyidagicha maʻlumot beradi:
Ilgari oʻta yangi yulduz portlashlari boʻlganliga toʻgʻrisida ham dalillar bor: chuqur dengiz choʻkmalarida uchraydigan temir-60 ning kuchli darajalari taxminan 5 million yil ilgari Quyoshning 90 yorugʻlik yili ichida sodir boʻlgan oʻga yangi yulduz portlashlaridan darak beradi, deb sharhlanmokda. Temir-60 kattaoʻgayanga yulduzlardagi portlashlarda hosil boʻlgan temirning radioaktiv izotopi boʻlib, u oʻz umrining yarmi boʻjan 1,5 million yilda kuchsizlanadi. Geologak qatlamda yuqori darajali bu izotopning mavjudligi kosmosdagi yaqin joyda elementlarning yaqinda sodir boʻlgan nukleosintezidan va keyin ularning Yerga (balki chang zarralarining bir qismi sifatida) tashilganidan darakberadi.
Bularning hammasi, xuddi oyatda «tushirdik» deb xabar berilganidek, temirning Yerda paydo boʻlmaganini, balki oʻta yangi yulduzlardan tashib keltirilganini koʻrsatadi. Ayniqsa, Qurʻon nozil boʻlgan VII asrda bu haqiqatni bilib olishning imkoni yoʻq edi. Shunga qaramay, bu haqiqat Qurʻonda - hamma narsani Oʻzining cheksiz bilimida jamlagan Allohning kalomida oʻz aksini topgan.

Astronomiya fani, shuningdek, boshqa elementlarning ham Yerdan tashqarida paydo boʻlganini kashf qildi. Oyatning «