Modernization of the Curricula in sphere

MA`RUZA. STANDARTLASHTIRISHNING TURLI

DARAJADAGI OB`ЕKTLARI.

Reja:

1. 
   Standartlashtirishning turli darajadagi ob`ektlari
   
2. 
   Barcha darajadagi normativ hujjatlarni ishlab
   

chiqish, kelishish, tasdiqlash va Davlat ro‘yxatiga kiritish.


1. Metrologiyada (o‘lchashlar haqidagi fan ) stand art fizik kattaliklarning o‘lchashlar birliklariga ma’lum bir bog‘lanishga ega tizim, ob’ekt hisoblanadi.
Standartlar o‘lchov va tarozilar tizimining asosi xisoblanadi, standart bilan barcha o‘lchash qurilmalari taqqoslanadi.
Tarixda uzunlik, og‘irlik, xajm standartlari turli boshqaruv organlari tomonidan belgilangan, bu esa o‘lchashlarning noaniqligiga olib kelgan. Xozirgi zamo nd a o‘lchashlar halqaro standartlashtirilgan.
Xozirgi zamonda uzunlik, og‘irlik, elektr potentsial iva boshqa fizik kattaliklarni birliklarini o‘lchashd a q attiq nazoratga olingan labaratoriya sharoitlarda ishlab chiqilg an halqaro standartlangan etalonlar asosida o‘lchashlar amalg a oshiriladi.

Standartlar ierarxiyasi.

Etalonlarning uch darajali ierarxiyasi mavjud.
Ierarxiyaning eng yuqori qismida birlamchi standartlar joylashgan. Birlamchi standartlar eng yuqori metrologik sifatga ega. Tarixdan o‘lchashlar birliklari eng yuqori aniqlikka ega, huquqiy asoslangan o‘lchashlar birliklari asosida belgilangan.
Metrologiya sohasida davom etayotgan ten dentsiya iloji boricha ko‘p sonli standart namunalarning o‘rniga fundamental fizik konstantalarda amaliy o‘lchaщ birliklarini belgilashni taqozo etmoqda.
Standart namunalarni yo‘qotishni yaxshi tomonlaridan biri standart namunalarni bir biri bilan solishtirish talab etiladi. Yana bir yaxshi tomonidan biri standart n amunani yo‘qolishi yoki ishdan chiqishi o‘lchov t izimini ishdan chiqarmasligida.

Ierarxiyadagi ikkalamchi standart bu sifat standartidir.

Ikkalamchi standartlar birlamchi stand artlar aso sida kalibrovka qilinadi. Uchunchi darajadagi standart ik k inch i darajadagi standart asosida kalibrovka qilin ad i. U ch unc hi darajadagi standart ishchi standart hisoblanadi. Ishchi standartlar ishlab chiqarishda ishlatiladigan o‘lchash qurilmalarni kalibrovka qilishda ishlatiladi.
Davlat birlamchi etaloni – bir davlat hududid a m illiy idora vakilining qarori bilan boshlang‘ich etalon sifatida tan olingan etalon.
Halqaro etalon – halkaro kelishuv orkali halkaro aso s sifatida qabul qilingan, u milliy etalon saqlovchi va tiklovchi o‘lchash birliklarini moslash uchun xizmat qiladi.