Asarning to’liq matni fors tilida 1937-yilda Pragada nashr qilingan
O’zbek tiliga fors tilidan Y.Hakimov tarjima qilgan va 1996-yilda chop etgan
“Temuriylar bunyodkorligi davr manbalarida” to’plamida 1997-yilda nashr etilgan
Hofizi Abro’ (XIV asr — 1430/1454- yy.)
O‘rta Osiyo, Eron va qo‘shni mamlakatlar tarixi hamda geografiyasi bo‘yicha asarlar muallifi.
O‘zining “Жомеъ ут-таворих” va “Мажмуа” asarlarida Temuriylar sulolasidan bo'lgan hukmdorlar, qipchoqlar tarixi hamda ulaming joylashish joylan to‘g‘risida qimmatli ma’lumotlar keltirilgan.
“Жомеъ ут-таворих” to‘rt qismdan iborat bo'lib, unda quyidagilar tasvirlangan:
payg'ambarlar qissalari
qadimgi fors afsonalari va Eronning arablar istilosigacha bo‘lgan tarixi
xalifalik tarixi 1258-yilgacha
saljuqiylar va mo‘g‘ullar davridagi Eron tarixi
- Doniyorov A. X. Markaziy Osiyo Xalqlari tarixshunosligi.Toshkent – 2020. 112-145 bet
To‘rtinchi qism temuriy hukmdor Boysunqurga bag‘ishlangan
Hofizi Abro‘ning yozishicha, Amir Temur islom dinini mustahkamlash uchun g‘amxo‘rlik qilgan
so‘ngra Shohruh hukmronligi davridagi hayot yoritib berilgan,
Mazkur asar ikki qismdan iborat bo‘lib, awalo, Amir Temur hukmronligi davridagi hayot tasvirlangan
maxsus nom bilan “Зубдат ут-таворихк Бойсункур” (“Boysunqur tarixi qaymog‘i”) deb atalgan.
- Doniyorov A. X. Markaziy Osiyo Xalqlari tarixshunosligi.Toshkent – 2020. 112-145 bet
Hofizi Abruni tahlil qilgan olim sifatida V.V.Bartold ko’rsatiladi
Muarrix va uning ijodini ingliz tilidagisini F.Tauer tomonidan tarjima qilingan
1997-yilda “Temuriylar bunyodkorligi davr manbalarida” nomi bilan chop etilgan.
Sharafiddin Ali Yazdiyning (XIV asr - 1454- y.)
“Zafarnoma” Markaziy Osiyo xalqlari tarixiga doir nodir asarlardan
u nafaqat Markaziy Osiyo, balki butun Sharq mamlakatlari tarixini o‘rganishda ham muhim manba hisoblanadi.
Asar o‘ziga xosligi va unda mujassamlashgan materiallar haqqoniyligi bilan ko‘rsatilgan davr tarixiy manbalari ichida alohida o‘rin egallaydi
Shu bois bu asar hozirda ham sharqshunos tadqiqotchilaming diqqatini o‘ziga jalb qilmoqda.
- Doniyorov A. X. Markaziy Osiyo Xalqlari tarixshunosligi.Toshkent – 2020.112-145 bet
Ibrohim Sultonning farmoniga ko‘ra, 1419-1425-yillarda Sherozda fors tilida yozilgan.
Mazkur hukmdor o‘zining bobosi haqida maxsus kitob yaratishlarini istab, 822 (1419—1420)-yilda Sohibqiron l emur to‘g‘risida ma’lumotlar to‘plash borasida farmon berdi.
Asar muqaddimasida tasvirlanishicha, dastlab to‘plangan malumotlar shohidlaming og‘zaki hikoyalari bilan taqqoslangan
so‘ngra Sharafiddin Ali Yazdiy us'nbu ma’lumotlar bilan tanishib chiqib, Ibrohim Sultonga ular haqida o‘z fikrini bildirgan, shundan so‘ng u “Зафарнома” kitobini yozishga kirishgan
- Doniyorov A. X. Markaziy Osiyo Xalqlari tarixshunosligi.Toshkent – 2020. 112-145 bet
Do'stlaringiz bilan baham: |