Muxokama uchun savollar
1. Guvoxnomaning moxiyati va uning zaruriy qismlari tushuntirilsin.
2. Dalolatnomaning moxiyati va uning zaruriy qismlari tushuntirilsin.
3. Rasmiy ishonchnomaning zaruriy qismiga nimalar taallukli ?
4. Shaxsiy ishonchnomaning zaruriy qismiga nimalar taallukli ?
5. Xizmat safari guvoxnomasining zaruriy qismi keltirilsin.
6. Moliyaviy faoliyatda tuziladigan dalolatnomalar nima beradilar ?
www.qmii.uz/e-lib
47
7-Mavzu . MAJLIS BAYONI VA MA‘LUMOTNOMA MAZMUNI
.
Mavzu bayoni -bu turli yigilish , kengash va boshqa turli anjumanlarning
borishini, majlis katnashchilarining chikishlarini va ular qabul qilgan kororlarni
aniq, sikik xolda qayd qiluvchi rasmiy xujjat. U vokelikning urni, vaqti va xolati
xaqida ma‘lumot berish bilan birgalikda, qarorlarning tugri qabul qilinganligini
tekshirish va uning bajarilishini nazorat qilishga imkon beradi. Doimiy ish kuruvchi
organlar (ilmiy kengash, xay‘at va boshqalar), shuningdek, vaqtinchalik ish
kuruvchi organlar (konferentsiyalar, yigilishlar, komissiyalar) faoliyatlarida albatta,
majlis bayoni yozilishi kerak. Majlis bayonini yozishni Tashkil etish kotibning
asosiy vazifalaridan biridir. Majlis bayonlari turli organlarning doimiy kotiblari
tomonidan tuziladi va rasmiylashtiriladi. Vaqtinchalik ish kuruvchi organlar
majlislarida esa yigilish jarayonida saylangan kotib aynan shu ishni bajaradi.
Majlis bayonida uz aksini topgan axborotlarning aniqligi uchun butun
ma‘suliyat va javobgarlik majlis raisi va kotibi zimmasiga yuqlatiladi.
Majlis bayoni yozib olinishiga kura kiska, tulik, stenografik, fonografik ,
konspektiv shakllarda buladi.
Qisqa majlis bayonida faqatgina kun tartibi, ma‘ruzachi va muzokaralarda
katnashuvchilar familiyasi va qabul qilingan qaror kursatiladi. Ularda ma‘ruzalar
mazmuni batafsil bayon qilinmaydi. Bunday majlis bayonlari masalani muxokama
qilinishi xaqida tulik tasavvur bera olmaydi. Shu nuktai nazardan yigilishda suzga
chikkan barcha katnashchilarning bayon qilgan fikr va muloxazalarini kamrab olgan
tulik majlis afzaldir.
Tuliq majlis bayonida esa ma‘ruzalar xam tulik bayon qilinadi. Majlis
bayonining tulik shakli faqat yigilish xususida emas, balki usha Tashkilot yoki
organning faoliyati tugrisida xam fikr yuritishga imkon beradi.
www.qmii.uz/e-lib
48
Yigilish stenografik yoki magnitofonda yozib olinayotgan (fonografik) bulsa,
kiska majlis bayoni tuzilib, stenogramma raisi va kotib tomonidan imzolanadi va
asosiy majlis bayoniga ilova qilinadi.
Majlis bayonining asosiy zarur qismlari :
1. Muassasa nomi .
2. Sarlavxa (bamaslaxat ish kuruvchi organ yoki yigilishning nomi).
3. Xujjatning nomi (majlis bayoni).
4. Yigilish sanasi.
5. Shartli raqami.
6. Yigilish joyi.
7. Tasdiqlash ustxati (agar majlis bayoni Tasdiqilanishi zarur bulsa).
8. Yigilish raisi va kotibining familiyasi.
9. Matn:
a) katnashuvchilar ruyxati yoki soni;
b) kun tartibi ;
v) eshitildi ;
g) suzga chikdilar ;
d) qaror qilindi ;
10. Ilovalar (agar ular mavjud bulsa ).
11. Imzolar.
Majlis bayonini tuzishda ularning xuquqiy jixatdan tulakonligini ta‘minlash
kerak. Buning uchun majlis bayonida barcha asosiy zaruriy qismlar mavjud bulishi,
ular tugri rasmiylashtirishi lozim.
Doimiy maslaxat organi yigilishining majlis bayonida yigilishda ishtirok
etuvchilar soni kursatilishi juda muximdir, chunki bu siyosiy va xuquqiy axamiyatga
ega. Majlis qarorlarini qabul qilish va uning qonuniy bulishi uchun
ishtirokchilarning nizom buyicha yetarli ekanligi (kvorum) asosiy xisoblanadi.
Ma‘muriy idoralarda majlis bayoni umumiy yoki maxsus bosma ish
qogozlarida rasmiylashtiriladi. Majlis bayoni bir necha saxifadan iborat bulsa, fakt
birinchi saxifa bosma ish qogozida, qolgan betlari esa oddiy qogozda yoziladi.
www.qmii.uz/e-lib
49
Yigilish utkazilgan kun majlis bayonining sanasi xisoblanadi. Muntazam ish
kuruvchi organlar majlis bayonining raqami takvim yili buyicha izchil davom etadi.
Majlis bayonida katnashchilar ruyxati berilganda doimiy a‘zolar va taklif
etilganlar familiyasi aloxida-aloxida tartibda qayd etiladi. Taklif etilganlar soni 15
kishidan oshmasa, ularning familiyasini , kavs ichida esa ish joyini kursatish kerak.
Kengaytirilgan majlislarda ishtirok etuvchilarning soni kursatiladi va
katnashuvchilarning ruyxati majlis bayoniga ilova qilinadi.
Majlis bayoni kirish va asosiy qismdan iborat bulib, kirish qismi kun tartibi
bilan tugaydi. Kun tartibidan sung ikki nusxa kuyilib, kuriladigan masalalar tartib
raqami bilan beriladi. Ular kaysi masala aloxida satrdan yoziladi. Ularning uzaro
tartibi masalaning dolzarbligi va muximligiga karab belgilanadi. Majlis bayonida
kun tartibini bosh kelishikda ifodalash kerak.
Kun tartibidagi masalarni bayon qilishda ma‘ruzachining ismi, familiyasi,
lavozimi aloxida jumla bilan yozish maqsadga muvofiqdir.
Ba‘zan kun tartibining oxirgi qismida «Turli masalalar» sarlavxasi bilan
aloxida qism beriladi-ki, bu maqsadga muvofiq emas, chunki kun tartibidagi xar bir
masala aniq va ravshan bulishi lozim.
Matnning asosiy qismi kun tartibi masalalariga muvofiq joylashadi. Xar bir
bulim uch qismdan iborat buladi : ESHITILDI, SUZGA CHIQDILAR, QAROR
QILINDI. Bu suzlar bosh (katta) xarflar bilan yoziladi. «ESHITILDI» suzidan oldin
kun tartibidagi masalarning raqami kuyiladi, suzdan keyin esa ikki nukta kuyilib,
yangi satrdan ma‘ruzachining ismi, familiyasi bosh kelishikda yoziladi. Familiyadan
sung chizik (tire) kuyilib, ma‘ruza yoki xabarning kiskacha mazmuni bayon qilinadi.
Agar ma‘ruza matni tayyor xolda bulsa tiredan keyin-«Matn ilova qilinadi» deb
yozib kuyiladi. «SUZGA CHIQDILAR» birikmasi xam aynan shu shaklda yoziladi.
Zaruriyat bulganda kavs ichida xar bir suzlovchining ish joyi va lavozimi kursatiladi
Majlisda berilgan savollar xam majlis bayoniga yoziladi.
Matnning uchinchi qismida muxokama etilgan masala buyicha qaror qabul
qilinadi. «QAROR QILINDI» birikmasi xam bosh xarflar bilan yoziladi.
www.qmii.uz/e-lib
50
Kun tartibidagi xar bir masala yuzasidan aloxida-aloxida «ESHITILDI»,
«SUZGA CHIQDILAR», «QAROR QILINDI» sarlavxalari quyiladi va suzlovchilar
nutqining kiska mazmuni, qabul qilingan qaror rasmiylashtiriladi. Quyida esa ilmiy
kengash majlisining bayoni namuna sifatida berilgan.
Bedrintsev Aleksandr Kirillovichga «Milliy va jaxon iqtisodiyotlari uzaro
ta‘sirining makroiqtisodiy muammolari (Uzbekiston Respublikasi sanoati misolida)»
mavzusida dissertatsiyani ximoya qilish asosida Uzbekiston Respublikasi Fanlar
Akademiyasi Iqtisodiyot instituti koshidagi D.015.06.01. Ixtisoslashgan Kengashda
08.00.03.- «Mikroiqtisodiyot» mutaxassisligi buyicha iktisod fanlari doktori ilmiy
darajasini berish xaqida
M A ‘ L U M O T N O M A
14 oktyabr 2004 yil. 8-majlis bayoni
№ 11 –sonli ish.
Bedrintsev Aleksandr Kirillovich, 1950 yilda tugilgan, 1978 yilda iktisod
fanlari nomzodi, 1985 yildan katta ilmiy xodim , UzR FA Iqtisodiyot institutida
1978 yildan beri ishlaydi. 1996 yildan xozirgacha «Iqtisodiy integratsiya
muammolari» bulimining yetakchi ilmiy xodimi.
Dissertatsiya UzR FA Iqtisodiyot institutida 8F «Uzbekiston sharoitida bozor
iqtisodiyoti shakllanish muammolari» fundamental izlanishlar dasturi va 7.5.
«Davlarlararo munosabatlar va Uzbekistonning jaxon iqtisodiy tizimiga
integratsiyasini chukurlashtirish mexanizmi, tamoyillari va ustuvor yunalishlarini
shakllantirish» DFTK ilmiy tekshirish ishlari rejasiga muvofiq tayyorlangan.
www.qmii.uz/e-lib
51
Tadkikotchilik mavzusi buyicha 16 ta ishi nashr etilgan, jumladan : Uzbekiston
: vneshneekonomicheskaya deyatelnost i integratsiya v mirovoe xozyaystvo. –T.;
«Uzbekiston», 1996. –4,2 b.t, (xammualliflikda); Puti integratsii Respubliki
Uzbekistan v mirovuyu ekonomicheskuyu sistemu. Problem stanovleneiya rnochnoy
ekonomiki v usloviyax Uzbekistana kitobida – T. : «Fan», 1996. 2,5 b.t,
(xammualliflikda); Model «otkrtoy ekonomiki» Respublika Uzbekistan: problem
formirovaniya i realizatsii // Uzbekistonda ijtimoiy fanlar, 1998, 1-son, 0,5 b.t.;
Finansovo-kreditnaya i valyutnaya politika v sisteme miroxozyaystvennx svyazey
Respubliki Uzbekistan. «Rnok , dengi, kredit», 1998, 9-son , 0,5 b.t.
Rasmiy muxoliflar: iktisod fanlari doktori, professor Xujaev B.A. (Jaxon
iqtisodiyoti va diplomatiya universtiteti prorektori); iktisod fanlari doktori Axmedov
D.K. (Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti prorektori); iktisod fanlari doktori,
professor Shepelev V.M. (UzR FA Iqtisodiyot instituti «Tadbirkorlikni
rivojlantirishni iqtisodiy ragbatlantirish muammolari» bulimi mudiri )
dissertatsiyaga ijobiy takriz berdilar.
Yetakchi Tashkilot –Rossiya FA Jaxon iqtisodiyoti va xalkaro munosabatlar
institutidan ijobiy takriz olindi.
Dissertatsiya avtoreferatiga quyidagi lardan ijobiy takrizlar olindi.
Rossiya FA Iqtisodiyot bulinmasi (Bulinma ilmiy kotibi i.f.d., prof. Anosov
L.A., imzosi bilan); RossiYa FA Tashqi iqtisodiy izlanishlar markazi (Markaz
direktori Rossiya FA akademigi Sitaryan S.A. imzolagan); Kozogistonni
rivojlantirish instituti (institut direktori i.f.d. Jolaman R.K. imzolagan); UzR
Makroiqtisodiyot va statistika vazirligining Makroiqtisodiy va ijtimoiy izlanishlar
instituti (bulim boshligi, i.f.d., prof . Uljaboev K.U. imzosi bilan); UzR Davlat mulk
kumitasining Bozor isloxotlarini chukurlashtirish instituti (bulim boshligi, i.f.d.,
prof. Nurullaev T.J. imzosi bilan); Sankt-Peterburg Davlat texnika universtiteti
(kafedra mudiri, i.f.d. Demidenko D.S. imzosi bilan); Uzbekiston Respublikasi
Tashqi ishlar vazirligidan (Istikbolni urganish bulim boshligi, i.f.d. Sharifxujaev
Sh.A. imzosi bilan).
www.qmii.uz/e-lib
52
Muxokamada ishtirok etdilar :
Yopik ovoz berish natijasi : Ixtisoslashgan Kengash a‘zolari 21 kishidan iborat
(ulardan kurilayotgan dissertatsiya mutaxasisligi buyicha fan doktori 5 ta ) 21
Kengash a‘zosidan 21 ta «tarafdor», 0 ta Qarshi, 0 ta kuchga ega bulmagan
byulleten.
Ixtisoslashgan Kengash xulosasi .
Tadqiqotchi tomonidan shaxsan olingan eng muxim natijalar va ularning
yangiligi :
Transformatsiyalanuvchi iqtisodiyotli yangi, mustaqil,
sobik sovet mamlakatlari milliy va jaxon iqtisodiyotlarining uzaro ta‘sirini
baxolashga uslubiy yondashuv asoslab berilgan (40-43 betlar);
Milliy iqtisodiyotning uning jaxon xujalik aloqalari tizimiga transformatsiyasi
davrida intergratsiyasi samaradorligini baxolashning sifat va miqdor kursatkichlari
aniqlangan (47-48, 52-53-betlar):
Uzbekiston sharoitida «ochik iqtisodiyot» modelini shakllantirishning ilmiy-uslubiy
asoslari ishlangan va bu modelning sifat kursatkichlari belgilangan (91-93-betlar);
bozor transformatsiyasi sharoitida respublika sanoatida amalga oshiriluvchi tarkib
uzgarishlarida tashqi iqtisodiy omillarning urni va axamiyatini baxolash buyicha
metodik yondoshuvlar tavsiya qilingan (95-97-betlar)
Uzbekiston milliy iqtisodiyotida , eng avvalo mamlakat sanoatida uning tashqi
iqtisodiy uzaro ta‘siriga yunaltirilganligini kuchaytirishni xisobga olgan xolda
tarkibiy uzgartirishlarni amalga oshirishning yullari belgilangan (110-114-betlar);
respublika iqtisodiy tumanlari va viloyatlari sanoatining ularda ixtisoslashgan
eksport ishlab chiqarishni Tashkil etish yuli bilan xalkaro mexnat taksimotida
katnashuvini baxolashning ilmiy-uslubiy asoslari aniqlangan (136-138-betlar );
www.qmii.uz/e-lib
53
Uzbekistonning murakkab, kup darajali tizim bulgan jaxon xujalik aloqalari
tizimiga davlatlararo iqtisodiy integratsiyasiga ilmiy-uslubiy yondashuv asoslab
berilgan (209-210 betlar );
Uzbekiston Markaziy Osiyo, MDX, EKO va xokazo kulamda integratsiya qiluvchi
mamlakatlar bilan mikroiqtisodiy siyosat (moliya-kredit va valyuta soxasida)
soxasida muvofiqlashuvi buyicha tadbirlar belgilangan (210-212-betlar );
Uzbekistonning xozirgi zamon intergatsiya saloxiyati urganilgan va undan samarali
foydalanish yullari kursatilgan (226-227, 232-233-betlar);
Uzbekistonning yakin va uzok xorijiy mamlakatlar bilan xujalik soxasida
xamkorligining xalkaro moliya-sanoat gurxlari (XMSG) va erkin iqtisodiy
mintakalar (EIM) kabi yangi shakllarini rivojlantirish buyicha tavsiyalar berilgan
(252-254-betlar );
Markaziy Osiyo integratsiya jarayonini kuchaytirishning makroiqtisodiy
muammolari aniqlangan va ularni yanada rivojlantirish, birinchi navbatda,
mintakada integratsiya qiluvchi mamlakatlarning ishlab chiqarish-iqtisodiy
kooperatsiyasini rivojlantirishga kartilgan tadbirlar majmuasi asoslab berilgan (275-
278 –betlar).
Dissertatsiyadagi ilmiy izlanishlar, xulosa va tavsiyalarning xakikiyligi va
asoslanganligi izlanishning nazariy – metodologik asosi bulib, «ochik iqtisodiyot»
milliy modelini shakllantirish buyicha mamlakat va chet el ilmiy maktablarining
tadkikotlari xizmat qilishi bilan belgilanadi. Tadkikotlar Uzbekiston Ruspublikasi
Oliy Majlisining qonuniy va me‘yoriy xujjatlari, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar
Maxkamasi farmoyishlari, Uzbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov
asarlaridan foydalanish asosida olib borilgan. Amaliy xulosa va takliflar
ishonchliligi UzR Davlat statistika kumitasi, UzR Tashqi iqtisodiy faoliyat Vazirligi
ma‘lumotlari, MDX Statistika kumitasi, Kozogiston Respublikasi, Kirgiziston
Respublikasi va Uzbekiston Respublikasi Davlatlararo kengashi ijroiya kumitasi
statistik ma‘lumotlari, Jaxon Banki va Xalkaro valyuta fondi mustaqil ekspertlari
www.qmii.uz/e-lib
54
ma‘lumotlariga asoslanganligi, tadkikotchining UzR ning «Uzbekiston
Respublikasida erkin iqtisodiy mintakalar tugrisida» loyixasini tayyorlashda
bevosita katnashganligi bilan belgilanadi.
Dissertatsiyaning asosiy mazmuni nashr etilgan. Dissertatsiya mazmuni
va tarkibi mantikan tugri , xulosa va tavsiyalar asoslangandir.
Tadkikot natijalarining nazariya va amaliyot uchun axamiyati tadkikotchi
tomonidan dissertatsiyaning butun jaxon iqtisodiyoti bilan milliy xujalik tizimi
urtasida boglovchi bugin bulgan Uzbekiston Respublikasining «ochik iqtisodiyoti «
kontseptsiyasini shakllantirishga ma‘lum ilmiy xissa kushuvchi nazariy mazmuni va
amaliy tavsiyalarida ifodalangan.
Dissertatsiyada taklif qilingan respublika «ochik iqtisodiyoti» modelini
shakllantirish buyicha amalga oshirish Uzbekistonning istikbol uchun tashqi
iqtisodiy integratsiyasini takomillashtirishning, shu jumladan, mamlakatlarning turli
darajada (global, transkontinenetal, submintaka, mintaka) integratsion uzaro ta‘sirini
kuchaytirishning ilmiy-uslubiy asoslari rivojlanishi uchun xizmat qiladi.
Tadkikotning amaliy axamiyati uning natijalaridan Uzbekistonning tashqi
iqtisodiy va integratsiya aloqalarini tartibga soluvchi vazirlik va muassasalar
faoliyatida foydalanish mumkinligi bilan ifodalanadi.
IV. Tadkikot natijalaridan kelajakda foydalanish buyicha tavsiyalar.
Uzbekistonning «ochik iqtisodiyoti» modelini shakllantirish va amalga
oshirish buyicha tadkikot natijalari amaliyotda qullash maqsadida Uzbekiston
Respublikasi Vazirlar Maxkamasi tashqi iqtisodiy faoliyat departamenti, UzR
Tashqi iqtisodiy aloqalar Vazirligi, UzR Makroiqtisodiyot va statistika Vazirligi
kabi davlat tashqi iqtisodiy faoliyatning takomillashtirish va uning jaxon xujalik
tizimiga integratsiyasini chukurlashtirish buyicha javobgar Tashkilotlarga takdim
etilishi maqsadga muvofiqdir.
UzR FA Iqtisodiyot institutida 9F «Uzbekistonda ijtimoiy yunaltirilgan bozor
iqtisodiyotini rivojlantirish muammalari» fundamental izlanish dasturi doirasida
www.qmii.uz/e-lib
55
bozor isloxatlarini chukurlashtirish davrida tashqi iqtisodiy omillarning davlat ichki
mikroiqtisodiy tizimga ta‘sirini baxolashning ilmiy-metodologik muammolarini
urganish buyicha ishni davom etirish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |