Mm bux his itvaa egamberdiyeva doc


 Бюджет билан ҳисоб-китобларнинг аудити



Download 2,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet152/180
Sana23.02.2022
Hajmi2,34 Mb.
#171243
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   180
Bog'liq
buxgalteriya hisobi iqtisodij tahlil va audit

18.7.Бюджет билан ҳисоб-китобларнинг аудити 
Турли мулкдаги корхоналар бюджег билан ўзаро хисоб-китобларни олиб 
боради. Бундай хисоб-китоблар икки йўналишда амалга оширилади: 
- бюджетга тўловлар бўйича хиисоб-китоблар; 
- бюджетдан 
олинадиган 
маблағлар 
бўйича 
хисоб-китоблар. 
Корхонанинг бюджетдан олган маблағлари товар-моддий бойликларни 
қайта бақолашда (қукумат ирорлари билан моддий бойликларнинг нархлари 
туширилганда), ишчи-хизматчиларга бгоджет хиисобидан маблағлар 
ажратилганда содир бўлади. Шуни қам қайд қилиш керакки, бозор 
иқтисодиёти шароитида хўжалик юритувчи субъектларнинг бюджетдан 
оладиган маблағлари доимий равишда камайиб бормокда. Шу боис бюджет 
билан хисоб-китобларнинг асосий кисми бюджетга тўланадиган соликлар ва 
бошқа тўловлар орқали амалга ошмоқда. Корхонанинг бюджет 
олдидаги 
мажбуриятлари 
(тўловлари) 
аудитнинг 
муҳим 
объекти 
хисобланади. Чунки корхорналар бгоджетга қанчалик тўловларни ўз вақтида 
ва тўлиқ амалга оширсалар мамлакатнинг устивор бўлган иқтисодий-
ижтимоий вазифаларини амалга ошириш шунчалик тез амалга ошади. 
Соликдарнинг тўғри қисобланиши ва бюджетга тўланиши асосан солиқ 
органлари орқали назорат килинади. Лекин, солиқ турларининг кўплиги, 
солиқ базалари-нинг қамда ставкаларининг доимий равишда ўзгариб 
бориши, со-лиқ сиёсатига оид меъёрномаларнинг кўплиги ушбу жараёнда 
аудиторлик хизматидан фойдаланишни тақозо қилади. Шунинг учун 
шартномага асосан аудиторлар (аудиторлик ташкилотлари) хўжалик 
юритувчи субъектнинг бюджет билан солиқяар бўйича хисоб-китобларини 
аудит қилишлари мумкин. 
Корхонанинг бюджет олдидаги мажбуриятлари молиявий хисоботнинг 
биринчи шакли, яъни «Бухгалтерия баланси» (пас-сив томони, иккинчи - 
«Мажбуриятлар» бўлими, «Бюджет бўйича қарзлар» сатри) хамда иккинчи 
шакли, яъни «Молиявий натижалар тўғрисида х,исобот»да келтирилган 
(«Бюджетга тўловлар тўғрисида маълумот» номли иловада ифодаланган 
бўлади). Бюджет билан корхонанинг хисоб-китоблари бухгалте-рия 
хисобининг 6410 - «Бюджетга тўловлар бўйича қарздорлик» счётида олиб 
борилади. Ушбу счётнинг кредит томонидаги қолдиғи корхонанинг 
бюджет олдидаги соликлар бўйича қарзини ифодалайди. Аудитор даставвал 
ушбу счётнинг қолдиғини бухгалтерия балансидан аниқлайди (460-сатр). 
Мазкур счётнинг қолдиғи Бош китоб, оборот кайдномалари билан ўзаро 
солиштирилади. Соликларнинг турлари молиявий хисоботдаги «Бюджетга 
тўловлар тўғрисида маьлумот»да келтирилган бўлади. 
Турли мулкдаги корхоналар бюджетга 20 дан зиёд соликлар ва 
тўловларни тўлайди. Солиқ турлари корхонанинг мулк шакли, фаолият 
йўналишига 
бевосита 
боғлиқ 
ва 
«Солиқ 
Кодекси» 
билан 
мувофиқлаштирилиб борилади. 


www.qmii.uz/e-lib 
235 
Аудитор корхонанинг бюджет билан солиқлар бўйича қисоб-
китобларини текширганда куйидагиларга эътибор бериши керак: 
- солиқ базаларининг тўғри аникданганлигига; 
- солиқ имтиёзларининг тўғри кўлланилишига; 
- солиқ ставкалари ва солиқ суммаларининг тўғрилигига; 
- соликдарнинг муддатида ва тўлиқ бюджетга ўтказилганлигига; 
- бгоджет билан хисоб-китобларнинг бухгалтерия х,исобида тўгри 
юритилишига; 
- тўловлар бўйича аналитик ҳисобнинг тўғри юритилишига; 
- бюджетга тўловлар бўйича хисобот маълумотларининг тўғрилиги ва 
асослилигига. 
Аудитор корхонанинг соликдар бўйича хисоб-китобларини 6410 - 
«Бюджетга тўловлар бўйича караздорлик» ва у билан ўзаро боғланадиган 
счётлардаги ёзувлар оркали текширади. Текшириш жа-раёнида фаркдар чиқса 
уларнинг сабабларини аникдайди, Куйида «Орзу» фирмасининг шаргли 
маълумотлари асосида мол-мулк солиининг аудити натажаларини кўриб 
чикдмиз): 

Download 2,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   180




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish