Itni o’rta qavatdagi hashamatli uyiga boshlab kelgan notanish janob
qo’ng’iroqni bosdi. It darhol katta, pushtirang
va to’lqinsimon oyna bilan
qoplangan eshikning yon tomoniga osib qo’yilgan va ustiga zarhal harflar
bilan yozilgan qora taxtachaga nigoh tashladi. Birinchi uchta harfni u
darrov tanidi. «Pe-er-o-Pro». Keyingisi esa qanaqadir qorni ikki tomonga
tarvaqaylab ketgan notanish allambalo edi. «Nahotki proletar, — o’yladi
it hayrat bilan, — bunday bo’lishi mumkin emas». U tumshug’ini tepaga
ko’tarib, janobning po’stinini yana bir bor hidlab ko’rdi va qat’iy ishonch
13
hosil qildi: «Yo’q, aslo! Proletar hidi kelmayapti. Biron bir aqlli so’zdir-
da, qanday ma’no anglatishini xudo bilsin».
Pushtirang oyna orqasida kutilmaganda chiroq nuri charaqladi, u
eshikka osilgan taxtachani yanada aniqroq ko’rsatdi. Eshik ohista ochilib,
ostonada oppoq fartuk va jiyak taqqan xushbichim yuzli yoshgina ayol
ko’rindi. Itning vujudiga jannatiy iliqlik yugurib, dimog’iga ayolning
ko’ylagidan kelayotgan anbar hidi «gup» etib urildi.
«Voy-bo’... judayam zo’r-ku»,— xayolidan o’tkazdi u.
— Marhamat qilsinlar, janob Sharik, — kinoyaomuz taklif qildi janob va
Sharik dumini likillatgancha ichkariga kirdi.
Dahliz hashamatli buyumlar bilan liq to’la edi. O’zining kuygan,
ozib-to’zib ketgan aksini ko’rsatgan odam bo’yi baravar oyna, devorga
tirab qo’yilgan vahimali kiyik shoxi, son-sanoqsiz po’stinlar va oyoq
kiyimlar, shipga osilgan lola qandil darrov Sharikning xotirasiga
o’rnashib qoldi.
— Qayerdan topdingiz bunaqasini, Filipp Fillippovich?— so’radi ayol
jilmayib, tulki po’stidan tikilgan ko’kimtir hoshiyali qorato’riq po’stinini
yechishga yordamlashar ekan. — Voy, xudo! Namuncha isqirt!
— Bekorlarni aytibsan, nimasi isqirt? — so’radi janob qat’iyat bilan
gapni cho’rt kesib.
Po’stinini yechgach, ingliz movutidan tikilgan qop-qora kostyum
hamda qorni ustida xiragina yaltirab turgan tilla zanjiri ko’rindi.
— Shoshma-chi, qimirlama, fit... Tek tursang-chi, tentak. Hm!.. Bu isqirt
em... jim tur deyapman, axir, shayton... Hm! A-a! Kuyibdi. Qaysi ablah
seni shu ko’yga soldi-a? Jim tursang-chi, e!..
«Katorgachi-oshpaz, oshpaz», — unsiz nola qildi it va sekingina uv
tortib qo’ydi.
— Zina, uni darhol tekshirish xonasiga olib kiring, keyin menga xalat
bering, — buyurdi u.
Ayol hushtak chalib, barmoqlarini qirsillatdi va itni orqasidan
yurishga undadi, u bir oz ikkilanib turgach, ayol ketidan ergashdi. Ular
ikkalasi xira yoritilgan tor yo’lak bo’ylab ketishdi. Laklangan yaltiroq
eshik yonidan o’tib, yo’lak oxirida chapga burilishdi-da, qop-qorong’i
hujraga kirishdi. Hujra shu zahoti itga yoqmadi, chunki unda nafasni
bo’g’ib qo’yadigan bir hid bor edi. Qorong’iliq «shiq» etib, charog’on
14
kunga aylandi, hammayoq charaqlab, jilolanib, oqarib ketdi.
«E, yo’q... — xayolan nola qildi it, — ma’zur tutasiz, lekin men
osonlikcha qo’lga tushadiganlardan emasman. Tushunib turibman. E,
ularni kolbasalari bilan qo’shib jin ursin! Meni itlar kasalxonasiga olib
kelishibdi shekilli. Hozir kanakunjut moyini ichirishadi, pichoqlari bilan
kuygan biqinimni kesib tashlashadi, o’zi-ku tegmasa ham zirqirayapti».
— Hoy, to’xta, qayoqqa? — qichqirdi Zina deganlari.
Do'stlaringiz bilan baham: |