Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zmu biologiya fakulteti biologiya yo’nalishi 3-kurs 3-guruh talabalarining Enzimologiya fanidan Taqdimoti

Molekullar massa 

10.000 –Batsillus haloduranos 

96.000-Psedomanas sp 

435.000-Sulfolobus solfatarius 

• Struktura shakli 

Monomer-48 

Dimer-4 

Gomodimer-3 

Tetremer-3 

• Optimal pH muhiti  

2-10,5- bacillus 

4,8-5- aspergillus awamore 

6-7-Zabrotes subfasciatus 

 

 

 

---

α–Amilaza  ikki  va  undan  ortiq  glyukoza    qoldiqlarini  tutgan 

qandlar 

gidrolizida 

ishtirok 

 

etadi. 

Bog’larni  uzilishi 

glyukozaning  istalgan    qoldig’i  o’rtasida  kechishi  mumkin, 

uzilish    joyidagi  monosaxaridlarning  qoldiqlari  α–monomerlar  

konfiguratsiyasiga ega.  

  α–amilaza  kraxmalning  amilozasini  glyukozaga    va  maltozaga 

aylantiradi.  Kraxmal  tarkibidagi    amilopektin  to’liq  gidrolizga 

uchramaydi.    Bunda    tarmoqlangan  polisaxarid-qoldiqli  dekstrin 

qoladi.  So’lakning,  oshqozon  osti  bezining,  ichak  shilliq 

pardasining  α-amilazasi  ovqat  hazm  bo’lishida    ishtirok    etadi,  

jigarning  α–amilazasi glikogenni parchalaydi. 

---

---

---

Amilazaning inson organizmidagi 

metabolizmi 

---

---

Bu  ferment  tabiatda  keng  tarqalgan.  Mikrorganizm, 

o’simlik va hayvonlar tarkibida uchraydi. Birinchi marta 

amilaza Yevropa mamlakatlarida tabiiy holda don, urug’ 

tarkibidan ajratib olingan. 

---

Bu  fermentning  ahamiyatini  juda  ko`p  sohalarda 

kuzatsa bo`ladi. Hozirgi kunda bu fermentning asosiy 

manbasi  bu  mikrorganizmlar  hisoblanadi.  Bakteriya, 

zamburug’  va  achitqilardan  olinadi.  Α-amilazani 

Bacillus 

licheniformis, 

Bac.smyloliquefaciens, 

Aspergillus 

oryzae 

vakillari 

ajratadi. 

Bacillus 

licheniformis dan olinadigan alfa amilaza juda yuqori 

haroratga  chidamli  va  kraxmalni  100°C  atrofidagi 

haroratda  gidroliz  qilish  qobiliyatiga  ega.  Mana  shu 

xususiyati tufayli ba`zi yuvish vositalari va kraxmalni 

olib tashlash vazifasida qo`llaniladi. 

Bundan  tashqari  etanol  ishlab  chiqarishda  ham  aynan 

shu fermentdan foydalaniladi. 

---

Bolalarda  1-2 yoshda  30 U/l  yoki  10-25  g/(ch,l) 

Kattalarda  120 U/l gacha  yoki  16-36g/(ch,l) 

Siydik  analizida  farq  qilishi  mumkin.  

1 yoshgacha  105 U/l gacha 

16 yoshda  160U/l gacha  

Kattalarda  560 U/l gacha  

---

Amilazaning  biokimyoviy  analizi  me`da  osti  bezi 

kasalliklari 

diagnostikasikasida 

muhim 

sanaladi.  

Qonning quyuq qismida 60% α-amilaza bo’ladi. So’lak  

suyuqligida  40%  α-amilaza  bo’ladi.  Fermentning  

aktivligi  kunduz  qismida  yuqori  bo’ladi.  Kechasi  

aktivligi  pasayadi.  Amilaza  siydik  orqali  chiqariladi. 

Siydik  analizida  ayniqsa  me’da  osti  bezining  o’tkir  

yallig’lanishi turli etaplari aniqlanadi. 

Amilazani aniqlash uchun bemor venasidan ertalab och  

qoringa  qon  olinadi.  Olingan  qon  bir  soat  davomida  

analiz  qilinadi.  Siydik  ham  shuncha  vaqtda  analiz  

qilinadi. 

Amilaza 

miqdorini 

aniqlashda 

turli  

laboratoriyalar  har  xil  usullarni  ishlatgani  uchun  turli  

xil chiqadi. 

---

• Amilaza aktivligini oshishi quyidagi sabablarga 

bog’liq. 

• Terida turli toshmalar 

• Ichak  yallig’lanishlari  (appenditsit,  metatromboz-

ichaklarning qon bilan ta’minlanishining buzulishi) 

• Qandli diabet 

• Buyraklarning funksiyasini buzilishi 

• Ko’p spirtli ichimliklar is’temol qilish. 

• Garmon,  narkotik,  siydik    haydovchi  dorilar  va  ba’zi  

antibiotiklarni noto’g’ri qabul qilganda. 

• Metil spirti bilan zaharlanganda. 

 

---

Amilazaning 

miqdorini 

oshib 

borishiga 

qarab  

patologik holatlarni aniqlash mumkin. Bunda amilaza  

miqdori 6-12 soatda 30 martagacha oshishi mumkin. 

Aktivligi  me’da  osti  bezining  faoliyati  tiklansa  

amilaza miqdori 2-6 kun davomida normaga qaytadi. 

Amilazaning  miqdori  5  kun  davomida  baland  bo’lsa  

bunda  yallig’lanish  jarayoni  kuchayib  borayotgan  

bo’ladi. 

α-amilazaning  miqdori  agar  ferment  immunoglobulin  

bilan  kompleks  (makroamilazamiya  dunyoning  2%  

aholisida  uchraydi) hosil qilganda ham oshadi. 

 

---

 

 

  E’tiboringiz uchun rahmat!