Mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy unversiteti 1-kurs talabasi akramjonov omadjonning arxealogyadan “xudyorxon o’rdasi “ tog’risida tayyorlagan yag'dimoti
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNVERSITETI 1-KURS TALABASI AKRAMJONOV OMADJONNING ARXEALOGYADAN FANIDAN “XUDYORXON O’RDASI “ TOG’RISIDA TAYYORLAGAN TAG'DIMOTI
Farg’ona vodiysidagi qadimiy shaxarlardan biri bo’lgan Qo’qonda Vodiydagi boshqa shaxarlarga nisbatan me’moriy yodgorliklar ko’p saqlanib qolgan bular Daxmai shoxon, Jome masjidi, Kamolqori, Norbo’tabiy, Miyon Xazrat, Dasturxonchi madrasalari Madarixon Daxmasi
Farg’ona vodiysidagi qadimiy shaxarlardan biri bo’lgan Qo’qonda Vodiydagi boshqa shaxarlarga nisbatan me’moriy yodgorliklar ko’p saqlanib qolgan bular Daxmai shoxon, Jome masjidi, Kamolqori, Norbo’tabiy, Miyon Xazrat, Dasturxonchi madrasalari Madarixon Daxmasi
Xudoyorxon saroyi va boshqa ko’plab yodgorliklar shaxarning tarixiy qiyofasini aniqlab uning husniga husin bag’ishlab turibdi.Ko’xna shaxar markazidagi tepalikda o’rnashgan ulkan saroy Qo’qon o’rdasi XIXasr memorchilig yodgorliklarinining ichida tashqi ko’rinishi va memoriy tarixi jixatidan eng ko’rkam va ulug’vordir 1822 –yili Qo’ qon xoni Umarxon vafot etgach uning 14 yoshli o’g’li Alixon (Madalihon)taxtga o’tiradi. Xon yosh bo’lganligi uchun davlat ishlarini uning oyisi, taniqli o’zbek shoirasi Nodira (Mohlaroyim)o’z zimmasiga oladi.Nodira madanyat san’atni rivojlantiradi Qoqon shaxrida juda katta qurilish ishlarini olib boradi.
U yana Daxmai shoxon va Madarixon maqbarasini qurdiradi va bu maqbaralar hozirgacha saqlanib qoldi
U yana Daxmai shoxon va Madarixon maqbarasini qurdiradi va bu maqbaralar hozirgacha saqlanib qoldi
Xudoyorxon saroyi 1863-1873-yillarda Qo’qon xoni Xudoyorxon tomonidan barpo etiladi. U O’rda deb ham nomlanib Buhoro ravog’iga qarama-qarshi qad rostlagan. So’ngi Qo’qon xoni Xudoyorxon tomonidan qurdirilgan Mazkur tarixiy yodgorlik dastlab 3qisim 114xonadan iborat bo’lgan.Hozirgi kunga kelib esa so’ngi qisim va 19ta xonagina saqlani qolgan 1873-yilda xon saroyi bitkazilib nihoyasiga yetkazilgan.Bundan tashqari xon davrida “Madrsai Oliy”, “Madrsai Hokim oyim”, Madrsai Sulton Murodbeklar”qurilgan
Xudoyorxon saroyi 1863-1873-yillarda Qo’qon xoni Xudoyorxon tomonidan barpo etiladi. U O’rda deb ham nomlanib Buhoro ravog’iga qarama-qarshi qad rostlagan. So’ngi Qo’qon xoni Xudoyorxon tomonidan qurdirilgan Mazkur tarixiy yodgorlik dastlab 3qisim 114xonadan iborat bo’lgan.Hozirgi kunga kelib esa so’ngi qisim va 19ta xonagina saqlani qolgan 1873-yilda xon saroyi bitkazilib nihoyasiga yetkazilgan.Bundan tashqari xon davrida “Madrsai Oliy”, “Madrsai Hokim oyim”, Madrsai Sulton Murodbeklar”qurilgan
Bu suratda o’rdaning o’ng tomondan korinishi Kuztib turupmiz
Bu tasvirda o’rdaning chap tarafdan ko’rinishini kuzatib turipmiz
Bu suratda Qo’qon o’rdasining orqa tarafdan ko’rinishini ko’rib turipmiz
Saroy qurilishida Farg’onalik ustalar bilan birga Samarqand , Buhoro va Orta Osyoning boshqa shaxarlaridan quruvchi ustalar faol qatnashgan. Jami qurilish ishida 16ming aholi, 80nafar usta ishlaydi. Mingdan ortiq arava va zambarlardan foydalanilgan. Saroy qurilishi zamonasining ko’zga ko’ringan me’mori Mir Ubaydillo muhandis loyixasi asosida amalga oshirilgan.Binodagi bezak , koshin ishlarini rishtonlik kulol usta Abdullo bajargan.
Saroy qurilishida Farg’onalik ustalar bilan birga Samarqand , Buhoro va Orta Osyoning boshqa shaxarlaridan quruvchi ustalar faol qatnashgan. Jami qurilish ishida 16ming aholi, 80nafar usta ishlaydi. Mingdan ortiq arava va zambarlardan foydalanilgan. Saroy qurilishi zamonasining ko’zga ko’ringan me’mori Mir Ubaydillo muhandis loyixasi asosida amalga oshirilgan.Binodagi bezak , koshin ishlarini rishtonlik kulol usta Abdullo bajargan.
Koshinkorlik ishlarida yana rishtondan Jamol va Jamillar ham qatnashdilar. Piskentlik usta Zokirlar esa Arkning asosiy peshtoqini qoshinlashdek masulyatli vazifani bajarishga musharraf bo'lgan O'rdaning 8gektardan oshgan uning maydon bo’lib, uning tevarak atrofi mustaxkam qal’a devori bilan o’ralgan.Yuzdan ortiq xona bir necha hovlidan tashkil topgan saroy hizmat vazifasiga ko’ra uch qisimga bo’linadi Maxkama, Shoxnishin, Haramiga bo’linadi.Maxkama va shoxnishin 1 qavaqtli, harami 2qavatli qilib qurilgan.
Xudoyorxon saroyi to’g’ri burchak shaklida (68x143) metrga qurilgan bo’lib, uning balandligi(4,3x5,6)metr qilib qurilgan