Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti

3.3. Iqtisodiy geografik ekskursiyalar 

1. Kirish suhbati. Korxona ma’muriyati xrodimlari bilan suhbat. 

2.  Ekskursiya  uchun  tanlangan  korxona  mahalliy  iqtisodiy  rayon 

tarmoqlariga  kirish,  undagi  texnologik  jarayon  o‘quvchilarga  tushunarli  bo‘lishi 

kerak.  

3.  O‘quvchilarni  korxona  strukturasi  bilan  tanishtirish.  Ishlab  chiqarish 

tashkil  etilishini  korxona  muhiti  orqali  o‘quvchilarga  etkazish  (o‘quvchilar 

korxona tarkibi tuzilishlarini chizishlari kerak). 

4.  O‘quvchialrning  mustaqil  ishlarini  tashkil  etish  (ishlab  chiqarish 

texnologiyasi, tayyor mahsulotlar bilan, statistik ma’lumotlar bilan tanishtirish). 

5.  YAkuniy  suhbat.  Ko‘rgan  va  eshitganlarini  hamda  ishlab  chiqarishni 

kengaytirish  haqida  o‘quvchilarning  fikrlari,  ishlab  chiqarishning  atrof-muhitga 

ta’siri  haqida  o‘quvchilar  mulohazalari.  Quyida  issiqlik  elektr  markazi  (IES)  ga 

ekskursiya rejasini keltiramiz: 

---

 

14 

1. IES ning shu joyda vujudga kelishi tarixi va rejalanishi. 

2.  IES  ning  xalq  xo‘jaligidagi  ahamiyati  (mahalliy  respublika  ahamyatiga 

ega). 

3. IES ning transport aloqalari. 

4.  IES  ning  texnologiya  xususiyatlari  va  uning  korxonalarga  nisbatan 

geogarfik joylashishining  ta’siri. 

5. Elektr-energiya ishlab chiqarishdagi jarayon. 

6. IES ning quvvati va issiqlik berish radiusi. 

7. IES qanday korxonalarni elektr-energiya bilan ta’minlashi. 

8. IES da mehnat jarayonining ahvoli. 

9. IES ning iqtisodi va istiqboli. 

10. IES ning ilg‘or ishchilari va hakozo. 

O‘quv  ekskursiyalariga  o‘quvchilarni  tayryogarligi  darsda  amalga 

oshiriladigan  bo‘lish  kerak.  O‘quvchilar  ekskursiyaga  ilmiy,  amaliy  va  tashkiliy 

jihatdan tayyorgarlik ko‘rishi kerak. Ilmiy jihatdan tayyorgarlikda tabiiy-geografik 

iqtisodiy  geografik  tushunchalari  takrorlashdan  iborat  bo‘lishi  kerak.  O‘sha 

bilimlar ekskursiyada takrorlanishi lozim. CHunki o‘sha bilimlarsiz dala sharoitida 

yoki korxonada yangi bilimlarni o‘zlashtirish mumkin emas. 

Amaliy 

tayyorgarlik 

ekskursiya 

jarayonida 

bajariladigan 

ishlarga 

ko‘nikmalar  hosil  qilishi,  ko‘nikma  va  malakalar  ekskursiya  mazmuni  bilan 

bog‘langan  bo‘lishi  kerak.  Ekskursiya  yakuni  shu  yig‘ilgan  materiallar  (tog‘ 

jinslari,  gerbariylar,  kolleksiyalar,  kundaliklar,  rasmlar  va  boshqalar)  sistemaga 

solinadi.  Geografiya  o‘qituvchisi  bu  materiallardan  darsda  va  va  sinfdan  tashqari 

paytlarda  foydalanishi  mumkin.  Ekskursiyada  yig‘ilgan  materiallar  o‘quvchilar 

birgalikda umumlashtiriladi. Eng muhim bilimlar, tushunchalar takrorlanishi zarur.