Mirzo ulug`bek nomidagi o`zbekiston milliy universiteti

Ergasheva Nixola Erkinjon qizi

Matematika fakulteti 1-kurs talabasi

Ilmiy rahbar: Dotsent A.A.ODILOV

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

TARIXI

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI O`ZBEKISTONDAGI ENG YIRIK OLIY O`QUV YURTI VA ILMIY TEKSHIRISH MARKAZLARIDAN BIRIDIR. O`rta Osiyo va Qozogìstondagi birinchi universitet. 1918-yil Turkiston xalq universiteti sifatida Toshkent shahrida tashkil etilgan.Turkiston xalq universiteti 1920-yildan Turkiston davlat universiteti, 1923-yildan O`rta Osiyo davlat universiteti ,1960-yildan Toshkent Davlat Universiteti deb nomlangan. O`zbekiston Respublikasi birinchi prezidenti Islom Abdug`aniyevich Karimovning 2000-yil 28-yanvardagi farmoniga muvofiq, universitetga Milliy universitet nomi berildi va u hozirgi nomi bilan ataldi.1995-yilda esa MIRZO ULUG`BEK nomi berilgan edi.

Turkiston universiteti(O`zMU)da tibbiyot ,fizika-matematika, ijtimoiy –iqtisodiy(ijtimoiy fanlar),tarix, filologiya, texnika , qishloq xo`jaligi, harbiy fakultetlar bo`lib ularda 2969 talaba o`qigan .Ishchi va dehqonlarni , ayniqsa, mahalliy millat vakillarini universitetga kirishga tayyorlash maqsadida uning huzuridagi ishchilar fakulteti muhim rol o`ynadi. Universitet yildan yilga kengayib bordi. 1924-yil ijtimoiy fanlar fakulteti asosida mahalliy xo`jalik va huquq fakulteti tuzildi.Ba`zi fakultetlar birlashtirildi, ayrim fakultetlarda bir qancha bo`lim va kafedralar ochildi. UNIVERSITET mamlakatda O`rta Osiyo va Qozogìston uchun kadrlar tayyorlashning asosiy markaziga aylandi.O`zbek ziyolilarining tarkib topishida muhim muhim rol o`ynadi.20- yillarning 2-yarmidan universitetida ilmiy tekshirish ishlariga alohida ahamiyat berildi. 1929-yilda esa aspirantura ochildi. Universitet olimlari tomonidan xalq xo`jaligi uchun muhim ahamiyatga ega bo`lgan kashfiyotlar qilindi. Xususan, 1928-yil UNIVERSITET olimi P.B GRABOVSKIY, I.F.BELYANSKIY bilan birgalikda elektron nur yordamida harakatdagi tasvirni bir joydan boshqa joyga uzatadigan va qabul qiladigan ``RADIOTELEFOT`` APPARATINI yaratdilar . 1928-yildan universitet fakultetlari asosida mustaqil tarmoq institutlar , jumladan, O`RTA OSIYO paxtachilik instituti , O`RTA OSIYO PAXTACHILIK VA IRRIGATSIYA POLITEXNIKA INSTITUTI(hozirgi Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti),O`RTA OSIYO TIBBYOT INSTITUTI, Tojikiston qishloq xo`jaligi instituti, Turkmaniston zooveterinariya instituti, O`RTA OSIYO irrigatsiya muhandislari va texniklari institutlari va boshqa shu kabi universitetlar hamda ilmiy tekshirish muassasalari tarkib topdi. 1931-yilda universitetda biologiya, texnika, fizika –matematika va boshqa ishchi fakultetlari ishladi. 1935-yil tarix, tuproqshunoslik, geologiya, geografiya fakultetlari tashkil topdi. 1938-yilda bo`lsa sirtqi bo`lim ochildi. Ikkinchi jahon urushi 1939-1945- yillardan oldingi davrda universitet o`qituvchilar tarkibi uni tugatgan milliy kadrlar hisobiga kengaydi. 1941- yil noyabrda O`ZBEKISTON DAVLAT UNIVERSITETI hozirgi Samarqand Universiteti SAGU ga qo`shildi. 1945-yilda yana ajralib chiqdi. Filologiya fakulteti 1942-yilda, SHarqshunoslik fakulteti 1944- yilda , Geografiya fakulteti 1945- yilda, geologiya va tuproqshunoslik fakulteti esa 1945- yilda tashkil etildi. 1943-YIL APREL OYIDA ASPIRANTURA KENGAYTIRILIB , DOKTARANTURA OCHILDI. Universitet olimlari 1943-yil O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI FANLAR AKADEMIYASINI tashkil topishi va rivojlanishida katta rol o`ynadilar.

Keyingi yillarda Universitet faoliyati yanada kengaydi , o`quv jarayonlari takomillashib, ilmiy tadqiqotlar yuksaldi. 1991-yil SHarqshunoslik va Yuridika fakultetlari negizida instituti tashkil topdi.

UNIVERSITETDA 14 TA FAKULTET ,FAKULTET MAQOMIDAGI TILLAR MARKAZI, Tayyorlov bo`limi, 102 kafedra, Amaliy fizika ilmiy tekshirish instituti, Oliy pedagogika instituti , AMALIY Ekologiya va tabiatdan unumli foydalanish ilmiy tekshirish bo`limi , Botanika bog ì , 16 ta ilmiy labaratoriya , milliy qadriyatlar markazi faoliyat ko`rsatadi . SHuningdek, o`quv, o`quvuslubiy , aspirantura , marketing, ichki nazorat va monitoring, rejamoliya ,hisob , kadrlar bo`limlari , magistratura markazi, bosh muhandis xizmati va boshqalar mavjud . Shu bilan birga Universitetda Akademik Litsey va kasb-hunar kollejlari bilan ishlash bo`limi , Axborot xavfsizligi sohasida qayta tayyorlash va malaka oshirish markazi , Axborot texnologiyalari markazi Axborot -resurs markazi, Bosh mexanik bo`limi , Bosh energetik bo`limi , Bosh muhandis, Bosmaxona, Buxgalteriya, Devonxona, Ichki nazorat va monitoring bo`limi va uchta akademik litsey faoliyat ko`rsatmoqda .Universitetda 14ta kutubxona ulardan 13 tasi fakultetlar qoshida faoliyat ko`rsatadi. Kutubxonada toshbosma va nodir qo`lyozmalar fondi bor. 2005-yil 164 ta aspirant , 16ta doktarant, 127 ta tadqiqotchi ilmiy tekshirish olib bordi. 14 ixtisoslashgan kengash 9 doktorlik va 5 nomzodlik , 30 mutaxassislik bo`yicha faoliyat ko`rsatadi. UNIVERSITET tashki topgandan buyon 110 000 dan ortiq mutaxxasis (2005-yilgacha) yetishib chiqqan. Universitetda taniqli shoir va yozuvchilardan OYBEK M.AVEZOV, A. QAHHOR, A.MUXTOR, P.QODIROV, O.YOQUBOV, O`.HOSHIMOV, O`ZBEKISTON QAHRAMONLARI- O.SHARAFIDDINOV, A.ORIPOV, E.VOHIDOV VA BOSHQALAR O`QIGAN.

Universitetda “ O`ZMU xabarlari “ jurnal ( 1997) va “MILLIY UNIVERSITET’’ gazetasi (1918) chiqadi. Universitet o`z bosmaxonasiga ega bo`lib , unda har yili professor o`qituvchilarning 100 dan ortiq ilmiy asar va o`quv metodik adabiyotlari nashr etiladi .Universitet kutubxonasida 3 milliondan ortiq kitob mavjud bo`lib , kitob va jurnallar elektronik shaklda tadqiqotchi va talabalarga taqdim qilinmoqda.